Salitang nabuo sa HOLIDAY

SALITANG NABUO SA HOLIDAY

sa kabila ng laksang gawain

larong Word Connect pa'y lalaruin

ito'y pinakapahinga na rin

at ngayon, may di kayang sagutin

di ko nabuo't nasagot ang app

na Word Connect, di ko na magagap

ang isa pang salita, kayhirap

napatunganga na lang sa ulap

kung Tagalog kaya ang gamitin

sa salitang HOLIDAY buuin

ano-anong salita, alamin

ito ang napagtripan kong gawin

sa HOLIDAY, salitang nabuo:

LAHI, LIHA, HILA, HILO, LAHO

DAHIL, DALOY, DAYO, DALO, HALO

DALI, DILA, ALID, AHOD, LAYO

ALOP, AYAP, AYOP, marami pa

LIDO, LIYO, ngalang HILDA, YODA

katuwaan man, ang mahalaga

nalilibang kahit na abala

- gregoriovbituinjr.

07.13.2024

* ALID - manipis na manipis, payat na payat, mula sa UP Diksiyonaryong Filipino (UPDF), p.32

* AHOD - salitang medikal, kalmot o marka ng kagat ng hayop sa balat ng tao, UPDF, p.21

* ALOP - marumihan o mamantsahan, UPDF, p.40

* AYAP - uri ng sitaw na higit na maikli ang bunga at masapal, UPDF, P.94

* AYOP - alipusta, UPDF, p.95

*LIDO - sa Ifugao, sumbrero o putong na higit na malanday sa hallidung, UPDF, p.694

Madaling araw

MADALING ARAW

saklot pa ng dilim ang paligid

nang magising akong nangingilid

ang luha, animo'y may naghatid

ng balitang dapat kong mabatid

dama kong aking pinagsanggalang

ang buhay laban sa mapanlamang

na sa akin ay biglang humarang

batid kong ito'y panaginip lang

tiningnan ko kung sara ang pinto

nakaamoy ako ng mabaho

narinig ko pa'y mahinang tulo

na maya-maya'y biglang naglaho

di pa dapat ako kinakaon

ni Kamatayang mayroong misyon

nais ko pang gampanan ang layon

isang makauring rebolusyon

ayokong sa sakit ay maratay

buti kung bala'y napos ng buhay

nais ko pang rebo'y magtagumpay

na mata ko ang makasisilay

- gregoriovbituinjr.

07.13.2024

Platitong hugis dahon

PLATITONG HUGIS DAHON

napa-Wow sa platitong nabili ni misis

sa isang palengkeng binilhan din ng walis

habang ako nama'y kumakain ng mais

aba'y tingni, anong ganda't dahon ang hugis

marahil gumawa'y environmentalista

o ito'y pakulo lang ng negosyo nila

subalit anumang dahilan ang makita

hugis ng platito'y isa nang paalala

pangalagaan natin ang kapaligiran

lalo't mga magsasakang nahihirapan

upang pakainin ang buong daigdigan

kung walang magsasaka ay walang palayan

kaya salamat sa platitong hugis dahon

di lang siya platito kundi isang misyon

tungkol sa bigas, puno, prutas, klima't nayon

na dapat batid natin bawat isyu niyon

- gregoriovbituinjr.

07.12.2024

Yanga at kapad

YANGA AT KAPAD

mga salita itong di ko alam

na nabatid lang sa palaisipan

mga salitang dagdag-kaalaman

sa kagaya kong tagakalunsuran

salitang marahil lalawiganin

kaya kaytagal kung aking isipin

buti na lang, alam ko ang gagawin

upang tamang sagot ay makuha rin

pag sa Pahalang, di batid ang sagot

Pababa muna'y sagutang malugod

krosword ay aliwang di mababagot

tasahan lang pag lapis mo'y napudpod

masetera o PASO pala'y YANGA

at ang ANGKOP naman ay KAPAD pala

sa isang diksyunaryo ko nakita

kung anong kahulugan ng dalawa

- gregoriovbituinjr.

07.12.2024

* krosword mula sa pahayagang Pilipino Star Ngayon, Marso 31, 2024, p.10

* 17 Pahalang: Paso - YANGA; 19 Pahalang: Angkop - KAPAD

* yanga - masetera, UP Diksiyonaryong Filipino (UPDF), p.1343

* masetera - maliit na paso, UPDF, p. 766

* kapad - angkop o marapat sa isang gawain, UPDF, p.574

Pagbabasa ng pocketbook

PAGBABASA NG POCKETBOOKS

sa lumang bookstore sa sulok-sulok

nabili'y mumurahing pocketbook

serye'y binabasa't inaarok

bago ako dalawin ng antok

kinakatha ko'y maikling kwento

para sa Taliba naming dyaryo

kaya pocketbook binabasa ko

nobela'y tutunghayang totoo

inaaral ko'y pagnonobela

bago iyon, magkwentista muna

pagkat pangarap ko ring talaga

ang maging awtor at nobelista

kung may pocketbook kayo sa bahay

na nais na ninyong ipamigay

bago iyan kalugdan ng anay

sa akin na lang ninyo ialay

pangako, nobela'y kakathain

kaya pocketbook ay babasahin

estilo ng akda'y aaralin

upang nobela'y malikha ko rin

- gregoriovbituinjr.

07.12.2024

Sinong pipigil?

SINONG PIPIGIL?

kung walang nagbabasa sa akin

sinong sa pagtula ko'y pipigil

ang bawat isyu ay papaksain

tutula ako ng walang tigil

nais ni amang ako'y mag-aral

ng inhinyero sa pamantasan

nais ko namang tula'y maaral

upang maging makata ng bayan

nais ni inang ako'y magtapos

at itayo'y sariling negosyo

ngunit iba'y ginawa kong lubos

ang tumulong sa dukha't obrero

pag pinatula ako sa rali

entablado ko na'y ang lansangan

makata man, ako'y nagsisilbi

sa api't pinagsamantalahan

- gregoriovbituinjr.

07.12.2024

4 na salitang may 11 titik sa parisukat

4 NA SALITANG MAY 11 TITIK SA PARISUKAT

KAPARARAKAN

DALA-DALAHAN

KASALUKUYAN

KATALINUHAN

nakita ko kaagad ang ganda ng parisukat

na isasagot na salita'y nagsala-salabat

nagkakaugnayan sila't madaling madalumat

bagamat sa pagtugon ay sadyang napakaingat

Siyam Pahalang: Pakinabang ay KAPARARAKAN

sa Tatlumpu't Apat ay: Abastos - DALA-DALAHAN

Una Pababa: Ang ngayon nama'y KASALUKUYAN

Walo Pababa: Karunungan ay KATALINUHAN

madalas pag ganito ang krosword, nakalulugod

sa maghapong trabaho'y nakakatanggal ng pagod

animo mula ulo't kalamnan ko'y hinahagod

kahit ako'y parang kalabaw na kayod ng kayod

maraming salamat sa dinulot nitong ginhawa

kaya nakakapahinga ang katawan ko't diwa

- gregoriovbituinjr.

07.12.2024

* krosword mula sa pahayagang Abante Tonite, Hulyo 10, 2024, p.7

Di na lang antas-dalo

DI NA LANG ANTAS-DALO

tapos na ako sa panahong antas-dalo

di tayo flower base lang, aking napagtanto

sa anumang pagkilos na kasama tayo

di maaaring nakatunganga lang ako

may isang rali na ako'y nabugbog naman

isang kakilala ang ako'y pinayuhan

ang sabi niya, "huwag ka kasi sa front line!"

ano ako, tuod? doon lang sa likuran?

di tayo dumadalo upang pamparami

kundi tiyaking naroon tayong may silbi

sa samahan, bayan, ngunit di pahuhuli

nais ko'y may tangan laging plakard sa rali

ayokong dadalo lang at nakatunganga

na sa isyu't usapin ay natutulala

kung may matututunan ay pupuntang sadya

upang pagtingin sa isyu'y maisadiwa

minsan, sa mga forum naiimbitahan

ayos lang dumalo't may napag-aaralan

ngunit ngayon, ayokong antas-dalo na lang

kundi may naiaambag sa talakayan

noong kabataan ko'y antas-dalo lagi

nabatid na trapo'y di dapat manatili

kaya nais kong tumulong upang magwagi

ang dukha't manggagawa sa laban ng uri

- gregoriovbituinjr.

07.11.2024

Agariko - pinulbos na kabute

AGARIKO - PINULBOS NA KABUTE

tanong: Siyam Pababa - Kabute pinulbos

aba, ewan ko, ang krosword muna'y tinapos

palaisipan muna'y sinagutang lubos

agariko pala ang kabuteng pinulbos

anang U.P. Diksiyonaryong Filipino

salitang Botanikal at Medikal ito

binebenta bilang gamot ang agariko

pumunta kang botika kung nais mo nito

ang agariko ba'y para ring penicillin?

na sa sugat ng isang tao'y bubudburin?

o ito'y ginawang tabletang iinumin?

o kaya'y kapsula itong dapat lunukin?

may nagsasabing sa tumor ito'y panlaban

pati sa cancer, heart disease, diabetes man

pampatibay ng immune system at katawan

ngunit wala pa raw syentipikong batayan

- gregoriovbituinjr.

07.11.2024

* krosword mula sa pahayagang Abante Tonite, Hulyo 8, 2024, pahina 7

* agariko - Botanikal, Medikal: kabute na pinulbos at ipinagbibili sa botika bilang gamot, mula sa U.P. Diksiyonaryong Filipino, pahina 17

* ilang nasaliksik na datos:

- https://www.tagalog.com/dictionary/agariko 

- https://www.webmd.com/vitamins/ai/ingredientmono-1165/agaricus-mushroom 

Bilyones na pondo para sa klima

BILYONES NA PONDO PARA SA KLIMA

aba'y pitongdaan walumpu't tatlong bilyong piso

na pala ang nakuhang suporta ng ating bansa

mula tatlumpu't isang development partners nito

na para raw sa climate change action plan, aba'y di nga?

may dalawampu't tatlong proyektong pangtransportasyon

National Adaptation Plan, kaygagandang salita

nariyan pa'y Nationally Determined Contribution

Implementation Plan, batid kaya ito ng madla?

siyamnapu't apat ang proyektong inisyatiba

para sa gawaing pangklima habang iba naman

ay mula raw sa pautang, pautang? aba, aba?

anong masasabi rito ng ating mamamayan?

anong tingin dito ng Freedom from Debt Coalition?

sa bilyon-bilyong pautang ba'y anong analysis?

di na ba makukwestyon kahit suportang donasyon?

anong tingin ng Philippine Movement for Climate Justice?

pabahay ng mga na-Yolanda'y kasama kaya?

sa climate emergency ba pondong ito na'y sagot?

bakit climate emergency'y di ideklarang sadya?

nawa'y pondo'y di maibulsa ng mga kurakot!

- gregoriovbituinjr.

07.11.2024

* ulat mula sa pahayagang Abante Tonite, Hulyo 9, 2024, pahina 3

Suhol

SUHOL

pagsaludo sa taong di tumatanggap ng suhol

kung may akusasyon, sarili'y dapat ipagtanggol

matuwid magsalita, di nagkakabulol-bulol

lalo na't nasa kapangyarihan, may nanunulsol

ibig sabihin, may pabor kapalit ng salapi

dapat usisain lalo't bansa'y naduduhagi

ang akusasyon ng suhol ay dapat lang masuri

dahil pagkatao na'y may bahid pag di napawi

anong patunay ng nagbibintang sa akusasyon?

paano naman ba pasisinungalingan iyon?

lalo't sa susunod na taon na'y mid-term election

paninira ng kredibilidad ba'y nilalayon?

sino bang iuupo sa Senado at Kongreso?

o Mababang Kapulungan, sinong ipapanalo?

pag ahensya'y gumalaw dahil nasuhulan ito

aba'y kawawa naman ang totoong ibinoto!

may patas bang halalan pag may ganyang pag-uulat?

na dapat nating subaybayan baka makulimbat

ang boto ng masa't kandidato nila'y masilat

ah, buong katotohanan sana nga'y mabulatlat

- gregoriovbituinjr.

07.11.2024

* ulat ay headline sa pahayagang Abante, Hulyo 10, 2024

* suhol - pagbibigay ng salapi o anumang bagay sa maykapangyarihan kapalit ang anumang pabor, mula sa UP Diksiyonaryong Filipino, pahina 1179

Ulog - Walang taong bayan sa isang lugar

ULOG - WALANG TAONG BAYAN SA ISANG LUGAR

may isang awit noong narinig ko nang bata pa

liriko: "Wala nang tao sa Santa Filomena"

sa krosword, awiting iyon ay aking naalala

Apat Pababa: Walang taong bayan, ano nga ba?

di ko alam ang tamang sagot, diwa ko'y kinapos

animo isip ko'y nilalatigo't inuulos

sinagot ang Pababa't Pahalang hanggang matapos

lumabas na sagot ay ULOG, ako'y nakaraos

tiningnan ang kahulugan sa talahuluganan

kung bakit salitang ULOG ay "walang taong bayan"

naroon: "pag-alis sa pook dahil sa digmaan..."

nilisan ng mga bakwit ang kanilang tahanan

tila istorya ng Santa Filomena ang ulog

tulad sa Marawi, buong bayan ay nabulabog

baka kabahayan at kabuhayan pa'y sinunog

dahil sa digma, pook nila'y talagang nadurog

ah, naalala ko lamang ang nasabing awitin

mga bakwit ba sa lugar nila'y nakauwi rin?

may kapayapaan na ba sa bayan nila't natin?

upang ulog ay di na larawang dapat sapitin?

- gregoriovbituinjr.

07.10.2024

* krosword mula sa Abante Tonite, Hulyo 9, 2024, p.7

* ulog - 3. Sinaunang Tagalog, pag-alis o pagkawala ng mga naninirahan sa isang pook dahil sa digmaan, salot, at katulad, mula sa UP Diksiyonaryong Filipino, p.1299

O, sinta ko

O, SINTA KO

sa nag-iisa kong mutya

ng pag-ibig, puso't diwa

kitang dalawa'y sumumpa

magsasamang walang hangga

anong aking ihahandog

kung walang yamang niluhog

kundi katapatan, irog

hanggang araw ko'y lumubog

- gregoriovbituinjr.

07.10.2024

Pusang uhaw

PUSANG UHAW

alaga'y pansin kong sinisinok

na tila may kung anong nalunok

marahil ay di nakakainom

matapos na malutas ang gutom

sa lababo'y may tubig sa batya

kaya sumampa na si alaga

doon siya uminom, natighaw

ang dama niyang sinok at uhaw

sadyang mahirap na maramdaman

pusa'y sinisinok, o ako man

tulad ng mga uhaw na dukha

uhaw sa hustisyang di makapa

kailangan talaga ng tubig

upang lalamunan ay madilig

tubig man pag nasumpungang tunay

mahalaga nang pandugtong-buhay

- gregoriovbituinjr.

07.10.2024

* mapapanood ang bidyo sa kawing na: https://fb.watch/te0kJX995j/ 

Amor Fati

AMOR FATI

imbes mainis akong naipit sa trapik

dinadaan ko na lang sa tula ang lintik

imbes mainis sa naririnig kong hibik

dinggin ko na lang baka may kwentong matitik

ayokong umangal kung walang mangyayari

aangal lamang kung mayroong masasabi

kung may problema man ako'y di magbibigti

kundi hahanapin anong tamang diskarte

di mo mababago ang salot na sistema

sa akin ay sabi nitong kapitalista

ayos lang, basta tuloy ang pakikibaka

upang makamit ang panlipunang hustisya

akala yata niya ako'y matitinag

ang prinsipyong yakap ko'y di niya natibag

silang sa pagkamakatao'y lumalabag

kaya daigdig na ito'y di mapanatag

makiayon lang sakaling tayo'y nahulog

sa kanal man o sa puso ng iniirog

mabuting batid mo ang lipad na kaytayog

o kaya'y sa putikan ay biglang nalubog

- gregoriovbituinjr.

07.09.2024

* amor fati - salitang Latin sa "tanggap ang tinadhana (to love one’s fate)"

* memento mori - Latin sa "lahat tayo'y mamamatay"

Sinabawang tahong

SINABAWANG TAHONG

binibilang kaya ng nagtitinda

ilang tahong ang binibigay niya

sa bumili? sa bahay binilang ko

ang nabiling tahong ay labimpito

marahil di niya binilang lahat

kundi dinadaan na lang sa sukat

sa pinaglagyang platitong malukong

ganyan ko nakita ang kanyang dunong

labinglima o labing-anim dati

ngayon ay labimpito na ang dami

tahong na binibili ko pag Lunes

wala kahapon, meron ngayong Martes

isa ito sa paboritong ulam

na sa aking panlasa'y kaylinamnam

sa halaga nitong sisenta pesos

ay nabusog na ako't nakaraos

- gregoriovbituinjr.

07.09.2024

Level 6666 sa Word Connect

LEVEL 6666 SA WORD CONNECT

sa paglalaro ng app na Word Connect

sumapit na sa level six-six-six-six

animo ako'y di na naghihilik

upang maabot ang numerong lintik

pambihirang pagkakataon ito

aba'y apat na anim ang numero

ilang buwan ko bang binuno ito

o marahil dalawang taon kamo

aba'y isa na itong katibayan

na Word Connect ay kinagigiliwan

na nilalaro'y talasalitaan

bagamat hindi talahuluganan

ako nama'y hindi mapamahiin

na hinahanap ang ibig sabihin

ng six-six-six-six, ng apat na anim

kundi ito'y laro lamang sa akin

anu-anong salitang makukuha

sa isang salitang nilatag nila

sa garapata nga ay sangkaterba

ga, gara, garapa, at garapata

- gregoriovbituinjr.

07.08.2024

Tulaan sa pahayagang Bulgar

TULAAN SA PAHAYAGANG BULGAR

may tulaan sa Bulgar / ngayon ay nakita ko

santula'y nalathala, / magpasa kaya tayo?

O, kaysarap magbasa / pag may tula na rito

sadyang kagigiliwan, / ano sa palagay mo?

o makatang M.V. ba'y / staff ng pahayagan?

wala kasing anunsyong / magpasa ng hayagan

ano bang mawawala / kung hindi susubukan?

na bukod sa Liwayway, / Bulgar pa'y naririyan

subalit mag-ingat din, / buting magtanong muna

kung malalathala ba / ang tulang ipinasa

ano bang tulang pasok / sa kanilang panlasa

di pala malathala / tayo'y asa ng asa

ako nga'y naghahanap / ng dyaryong susulatan

kung di man maging staff / ay may mapagpasahan

kaya tulaang ito'y / akin kayang subukan

baka abang makata'y / dito dalhing tuluyan

- gregoriovbituinjr.

07.08.2024

* larawan mula sa pahayagang Bulgar, Hulyo 8, 2024, p.5

Tipanan

TIPANAN

deyt namin ni misis dahil anib

ng aming kasal, muling nagsanib

ang aming pusong talagang tigib

ng pagmamahal sa isang liblib

na milktea-han sa pusod ng lungsod

sa tambayang wala namang bakod

animo puso ko'y hinahagod

sa deyt na itong nakalulugod

ako ang taya sa Buy 1 Take 1

na milk tea kahit mumurahin man

ang halaga nitong pinagbilhan

kami'y napuno ng kagalakan

ito'y anibersaryong kaysaya

na sentro'y pag-ibig at pag-asa

- gregoriovbituinjr.

07.07.2024

Sa anibersaryo ng kasal at ng Katipunan

SA ANIBERSARYO NG KASAL AT NG KATIPUNAN

Hulyo Pito, anim na taon nang nakararaan

nang ikatlong kasal nami'y ganapin sa simbahan

doon sa Nasugbu, sa Batangas na lalawigan

na isinabay sa pagkatatag ng Katipunan

una naming kasal ay mass wedding sa Tanay, Rizal

kung saan limampu't siyam na pares ang kinasal

habang ikalawa'y sa tribung Igorot na ritwal

sa Nasugbu rin, sa bisperas ng ikatlong kasal

isa pang kasal na balak ay kasal sa Kartilya

ng Katipunan, na sa kasalan ang plano pala

ay mass wedding ng nagsasabuhay na ng Kartilya

ito'y pangarap na dapat paghandaan talaga

nawa'y magpatuloy ang pagsasama't pagniniig

nitong dalawang pusong pinatibay ng pag-ibig

sa ngalan ng Kartilya ng Katipunan, titindig

kaming maging malaya't sa dayo'y di palulupig

- gregoriovbituinjr.

07.07.2024

* litrato mula sa mass wedding sa Tanay, Rizal, 02.14.2018