Miyerkules, Disyembre 21, 2022

Huwag ibalik ang tokhang


HUWAG IBALIK ANG TOKHANG

ani Senador Bato, dapat ibalik ang Tokhang
upang masugpo raw ang droga pati pusong halang
subalit ito ba'y dapat? tingni ang karanasan
tila asong gutom, kabi-kabila ang pagpaslang

dapat namang solusyunan ang drogang anong tindi
lalo't mayorya sa napatay ang nanlaban, sabi
at kayrami pang napatay na batang inosente
tingin sa kanila'y collateral damage, salbahe!

Myca Ulpina ng Rizal, edad ay tatlong taon
edad apat na taon naman si Althea Barbon
Danica Mae Garcia nama'y edad limang taon
si Francis Mañosca na edad din ay limang taon

si Kian delos Santos ay isa pa sa kanila
na diumano'y nakaluhod nang pinaslang siya
pawang mga mahihirap lang ang mga biktima
baka may iba pang solusyong magawa sa droga

basahin ang akda sa Pilipino Star Ngayon
editoryal, editoryal cartoon at isang kolum
ang Oplan Tokhang ay huwag ibalik, sabi roon
dahil daw operasyong may masamang reputasyon

- gregoriovbituinjr.
12.21.2022

* litrato mula sa Pilipino Star Ngayon, ika-21 ng Disyembre, pahina 4

Sa Disyembre 27

SA DISYEMBRE 27

sa International Day of Epidemic Preparedness
ay ating alalahanin ang mga nangawala
lalo't sa pandemya, buhay ay nawalang kaybilis
kaya maraming pamilya'y nagdamdam at lumuha

dahil sa COVID, Agosto ng nakaraang taon
ang aking tiyahin at ang magkapatid kong pinsan
ay nawala, sumunod sambuwan matapos iyon
kapatid na bunso ni misis, at aking biyenan

para bang sa likod ay tinarakan ng balaraw
kaya sa Disyembre Bente-Syete'y alalahanin
magtirik tayo ng kandila sa nasabing araw
para sa mga na-COVID at nawala sa atin

maging handa tayo sa paparating pang pandemya
sana kayanin ito't maging ligtas bawat isa

- gregoriovbituinjr.
12.21.2022

H.E.A.

H.E.A.

"Nasaan na ang health emergency allowance?"
ang tanong ng manggagawang pangkalusugan
ang hanap nila'y kailan matutugunan?
tanong sa D.O.H., kanilang Kagawaran

sakripisyo ng manggagawa'y malaki na
mula pa nang tumindi noon ang pandemya
kayraming mahal sa buhay ang nawala na
habang patuloy na naglilingkod ang iba

nawa ang kanilang panawagan ay dinggin
pagkat hinihingi nila'y karapatan din
mga manggagawang dapat alalahanin
ang sadya nila'y di dapat balewalain

di man ako manggagawang pangkalusugan
ay nais tumulong sa ganyang panawagan
ito ang aking silbi sa uri't sa bayan
kahit ang tula'y munti, sana'y mapakinggan

- gregoriovbituinjr.
12.21.2022

Pluma

PLUMA

matatag yaring pluma
pag kasama ang mutyâ
dama yaring pag-asa
kaytindi man ng sigwâ

salita'y nahahabì
sadyang kawili-wili
siya ang kalahatì
niring buhay na iwi

minsang nakatalungkô
nasulat ay siphayò
aking siyang sinundô
tanging dala'y pagsuyò

- gregoriovbituinjr.
12.21.2022

Tibak

TIBAK

mula noong estudyante'y naging tibak na
nang magkauban ay tibak pa ring talaga
buhay na payak, puspusang pakikibaka
iyan ang prinsipyong sa puso't diwa'y dala

di mo ba nauunawaan ang tulad ko
bata pa'y misyon ko nang maglingkod sa tao,
sa uri't sa bayan, kahit na may delubyo
itatag ang nasang lipunang makatao

labanan ang katiwalia't kasakiman
di lang ng dayuhan kundi ng kababayan
inadhika'y maglingkod sa uri at bayan
at bulok na sistema'y tuluyang palitan

ganyan ang buhay ko'y nais maisalaysay
sa dukha't uring obrero'y lingkod na tunay
nais kong magkaroon ng lipunang pantay
tutuparin ang pakay hanggang sa mamatay

- gregoriovbituinjr.
12.21.2022

Saysay

SAYSAY

di ko hanap noon kung ano ang saysay ng buhay
di ako pilosopikal na tao, siyang tunay
nang maging aktibista'y nakita ko na ang saysay
di na ako naghanap pa't narito na ang pakay

payak na pamumuhay, puspusang pakikibaka
diyan umiinog ang prinsipyo ko't kaluluwa
alay na ang buhay upang mabago ang sistema
at paglaban sa mga tuso't mapagsamantala

di ko pinili ang magpayaman nang magpayaman
kundi guminhawa pati ang buong sambayanan
ang yaman o kayabangan ay aanhin ko naman
kung dangal ng kapwa'y aapakan at yuyurakan

unawa mo ba ang katulad ko't iyo bang watas
sa mga gatla sa noo ko'y iyong mababakas
kaya hayaan lamang sa aking piniling landas
upang aking matupad ang adhika hanggang wakas

- gregoriovbituinjr.
12.21.2022

Martes, Disyembre 20, 2022

Huwag matakot sumubok

HUWAG MATAKOT SUMUBOK

wala namang madali sa buhay na ito
minsan, kayhirap abutin ng pangarap mo
kung di mo susubukan, bigo kang totoo
sa unang hakbang magsimula nang matamo
ang inaasam hanggang marating ang dulo

iyan ang sinabi ni Big George Foreman noon
sa heavyweight ay pinakamatandang kampyon
nang walang talong si Moorer ay pinalamon
ng alikabok, pangalawa nang sinturon
yaon makalipas ang dalawampung taon

tulad niya, sumubok kahit matanda na
nagbalik matapos ang dalawang dekada
kahit kasabayan ay tapos na ang era
Muhammad Ali, Joe Frazier, retirado na
huwag matakot sumubok, ika nga niya

- gregoriovbituinjr.
12.20.2022

Bato sa sapatos

BATO SA SAPATOS

kampyon siyang kilala sa sandaigdigan
nang kanyang binato'y isang palaisipan:
"di mga bundok ang sanhi ng pagkaupos
kundi ang mga bato sa iyong sapatos"

huwag mo lang tingnan ang panlabas na anyo
kundi pati kaloobang di sumusuko
huwag kang humusga batay lang sa nakita
taong mukhang malakas ay bakit tumumba

marahil danas niya ito sa pagtakbo
bahagi ng pagsasanay upang manalo
huwag sisisihin ang bundok na kaytayog
baka di mo dapat akyatin at mahamog

salamat sa tinuran mo, Muhammad Ali
kaya idolo kang talaga ng marami
kaygandang palaisipang isinalaysay
upang makamit din ang asam na tagumpay

- gregoriovbituinjr.
12.20.2022

Tuloy ang paglaban

TULOY ANG PAGLABAN

"lahat tayo'y may kanya-kanyang laban
sa buhay, magpatuloy lang sa laban"
ayon kay Tyson sa isang panayam
na kadalasan na ring panuntunan
ng masa't napagsasamantalahan

kahit sa paghahanap ng hustisya
na napagod man ay walang pahinga
basta't di titigil at patuloy pa
sa walang humpay na pakikibaka
upang kamtin ang asam na hustisya

patuloy ang pakikipagtunggali
upang baguhin ang buhay na sawi
upang palitan ang sistemang imbi
upang maiwasto ang mga mali
upang mapaghilom ang iwa't hapdi

kung sakali mang tayo'y nagigipit
dahil sa mapagsamantala't pangit
at naririnig mo ang bawat impit
subukang magtulungan kahit saglit
nang matamo ang tagumpay at langit

- gregoriovbituinjr.
12.20.2022

Ang payo ng ina ni Evander

ANG PAYO NG INA NI EVANDER

natalo siya sa unang laban
at agad bumitiw sa koponan
at pinabalik siya ng ina
dahil di nagpalaki si nanay
ng bumibitiw o palasuko

pangalwang laban, natalo muli
sa koponan ay agad bumitiw
ngunit agad siyang pinabalik
ng kanyang ina't lumaban uli
ayaw nitong anak ay bibitiw

payo ng ina, huwag susuko
tuloy ang laban, agad humayo
nang maglaon, siya na'y nagkampyon
ang payo ng ina'y naging hamon
upang matupad ang nasa't misyon

talagang sa anak gumagabay
tungong kinabukasan ang nanay
ang mga payo niya'y patnubay
upang kamtin natin ang tagumpay
sa lahat ng ina, PAGPUPUGAY!

- gregoriovbituinjr.
12.20.2022

Lunes, Disyembre 19, 2022

Pagpupugay sa umawit ng ending ng Voltes V

PAGPUPUGAY SA UMAWIT NG ENDING NG VOLTES V
Maikling sanaysay ni Gregorio V. Bituin Jr.

Nabalitaan ko na lang sa social media ang pagkamatay ng umawit ng ending theme song pag natatapos ang isang serye ng Voltes V sa telebisyon. Bata pa ako'y pamilyar na ako sa dalawang theme song ng nasabing anime, na ang opening song ay may umpisang "Tatoe arashi ga hukou tomo" na maaawit din sa videoke.

Subalit ang ending na "Chichi Wo Motomete" ay hindi ko pa nakita sa videoke. Bagamat meron nito ayon sa pananaliksik. Si Ichirou Mizuki, na ang tunay na pangalan ay Toshio Hayakawa ay isinilang noong Enero 7, 1948 at namatay nito lang Disyembre 6, 2022. Siya ay isang Japanese singer, lyricist, composer, voice actor at aktor na kilala sa kanyang mga gawa sa theme song para sa anime at tokusatsu (live action film). Sa loob ng mahigit 50 taon, nakapagtala siya ng mahigit 1,200 kanta para sa pelikulang Hapones, telebisyon, video at video game. Kinikilala siya ng mga tagahanga at kapwa performer bilang Aniki (big brother o Kuya) ng anison, o anime na genre ng musika. Ginawa niya ang singing duo na Apple Pie mula noong 1990 at nilikha ang Anison band na JAM Project noong 2000.

Kilala ko na ang kanyang boses noong aking kabataan, dahil noong ipalabas ang Voltes V noong 1978 sa Pilipinas ay ang boses niya ang umaalingawngaw sa ere pag natapos nang hatiin ni Voltes V ng letrang V ang kanyang kalaban. Ibig sabihin, kada matatapos ang serye ay inaawit ang Chichi Wo Motomete (Searching for Father).

Pinalabas ang Voltes V sa Pilipinas noong Mayo 5, 1978, at tinanggap ni dating pangulong Marcos noong Agosto 27, 1979. Naging kilala ng kabataan ang Voltes V at Mazinger Z, pati Mekanda Robot, at sina Richard at Erica ng Daimos. Subalit pinakasikat talaga si Voltes V.

Sa limang kasapi ng Voltes V, tatlo ang magkakapatid na naghahanap sa kanilang Tatay na minsan na nilang nakasama. Tatay nina Steve Armstrong, Big Bert at Little John si Dr. Armstrong. Si Dr. Ned Armstrong (Kentari Gou) ay pamangkin ng emperador ng Boazanian, muntik nang maging emperador mismo ngunit nakulong dahil sa pagpapanggap bilang isang may sungay na Boazanian, kalaunan ay tumakas sa Daigdig at nagkaroon ng tatlong anak sa tagalupang si Gng. Armstrong (Mitsuyo Guo). Siya ang lumikha ng Voltes Five. Bago pumarito sa Daigdig, nagkaroon siya ng anak sa Boazanian na nagngangalang Bree--ang batang ito ay lumaki sa kalaunan at naging Prince Zardos. Kaya magkakapatid sa ama ang magkakalabang sina Prince Zardos, at sina Steve Armstrong, Big Bert at Little John.

Tinangka kong isalin ang Chichi Wo Motomete sa wikang Filipino. Narito ang liriko ng nasabing awit sa wikang Hapones:

CHICHI WO MOTOMETE

Oya ni hagureta hinadori mo
Itsuka wa yasashii futokoro ni
Aeru ashita mo aru darou
Da no ni naze meguriaenu chichi no kage
Naku mono ka boku wa otoko da
Shinjite'ru shinjite'ru sono hi no koto wo
Kono te de chichi wo dakishimeru hi no koto wo

No ni saku hana mo tsuyukusa mo
Itsuka wa hito to meguriaeru
Kataru yube mo aru darou
Da no ni naze otozurenai shiawase ga
Naku mono ka boku wa otoko da
Taete matsu taete matsu sono hi ga kuru to
Te wo tori chichi wo waraiau hi ga kuru to

Mikadzuki wo oou murakumo mo
Itsuka wa kaze ga fukiharai
Kagayaku yoru mo aru darou
Da no ni naze kiramekanai chichi no hoshi
Naku mono ka boku wa otoko da
Tatakau zo tatakau zo sono hi no tame ni
Kono te ni chichi wo torimodosu hi no tame ni

Narito naman ang English translation (na nakita natin sa internet, sa tulong ni Mr. Google)"

SEARCHING FOR FATHER

There will be a tomorrow
when even this little bird that turned from his parents
can someday return to their kind bosom, right?
Yet why can't I even meet father's shadow?
Am I going to cry? No way, I'm a man.
I believe, I believe in that day,
the day I embrace my father in my arms.

Someday the flowers of the field and grass of the rainy season
shall meet someone.
Perhaps there will come a day I can say so.
Yet why doesn't happiness come?
Am I going to cry? No way, I'm a man.
I shall endure. I shall bear and wait for that day to come,
the day when I can hold father's hand and laugh with him.

Someday the winds shall sweep away
the clouds hung over the crescent moon
Perhaps there will be a brilliant night
Yet why doesn't father's star shine?
Am I going to cry? No way, I'm a man.
I shall fight, I shall fight for that day,
for the day I take back father with my own hands.

Bagamat naglagi ako sa loob ng anim na buwan sa Japan (Hulyo 1988 hanggang Enero 1989) sa Iwate Ken, Hanamaki Shi, ay hindi naman ako magaling talaga sa wikang Hapon, kaunti lang. Kaya sinubukan kong isalin ang Chichi Wo Motomete sa wikang Filipino, mula sa Ingles.

Tinangka kong isalin ang awit na parang tula, na may bilang na labinlimang pantig bagamat di lahat ay may rima o tugma. Ito ang kinalabasan:

PAGHAHANAP KAY AMA
15 pantig bawat taludtod

May bukas maging ibong lumayas sa ama't ina
Na balang araw ay uuwi sa kanila, di ba?
Bakit ang anino ni Ama'y di man lang nakita?
Iiyak ba ako? Aba'y hindi, lalaki ako.
Naniniwala akong araw na yao'y darating,
Na si Tatay ay akin nang mayayakap sa bisig.

Balang araw ay magkakadaupang palad na rin
Yaong bulaklak sa parang at damo sa tag-ulan.
Baka darating ang araw na masabi ko ito.
Ngunit bakit di dumaratal ang kaligayahan?
Iiyak ba ako? Aba'y hindi, lalaki ako.
Titiisin ko't hihintayin ang araw na iyon
Na mahawakan ang kamay ni Ama't makitawa.

Balang araw ay tatangayin ng hangin ang ulap 
Na nakabitin sa rabaw ng gasuklay na buwan
Marahil ay mayroong nagliliwanag na gabi
Ngunit bakit di kumikinang ang tala ni Ama?
Iiyak ba ako? Aba'y hindi, lalaki ako.
Lalaban ako, sa pagdating ng araw na iyon,
Ay mababawi ko si Ama gamit yaring kamay.

Narito naman ang inalay kong tula para sa kanya:

ICHIROU MIZUKI

bata pa kami'y kilala na namin ang boses mo
dahil matapos ang Voltes V, iilanlang ito
at mararamdaman sa puso at buto ang tono
kahit di namin nauunawaan ang liriko

sa aming kabataan, alamat ka't inspirasyon
lalo't bahagi kami ng Voltes V Generation
na nang mag-alsa sa Edsa, kami nga'y pumaroon
agad nakiisa sa sambayanang bumabangon

maraming salamat, Ginoong Ichirou Mizuki
at sa walang kamatayang Chichi Wo Motomete
pagkat sa awitin mo'y pinasaya ang marami,
pati sa aming nangarap na bayan ay bumuti

muli, kami sa iyo'y taasnoong nagpupugay
sa Voltes V, at sa awit mo'y mabuhay! Mabuhay!

Pinaghalawan:
https://www.forbes.com/sites/olliebarder/2022/12/12/renowned-japanese-singer-ichiro-mizuki-has-died-at-the-age-of-74/?sh=6635c0a3382a
https://en.wikipedia.org/wiki/Ichirou_Mizuki
https://members.tripod.com/~voltes_5/v5heroes.html
http://www.animelyrics.com/anime/voltesv/chichi.htm

Pagkatha

PAGKATHA

minsan, mahirap ding kumatha
pag di dumapo sa haraya
ang napakagandang diwata
musa ng panitik, paglikha

sa akin niya binubulong
ang samutsaring mga tanong
na kawing-kawing, dugtong-dugtong
na tila baga mga bugtong

wala, wala pang maisulat
dapat yaring mata'y idilat
sa paligid ng parisukat
o bilog ng mundo't mamulat

hanggang sa ako'y napaidlip
ang mutya'y nasa panaginip
na ganda'y walang kahulilip
siyang sa puso'y halukipkip

kung hangin na ay humahaging
sa pamayanan habang himbing
at sa banig pabiling-biling
aba'y magmulat na't gumising

- gregoriovbituinjr.
12.19.2022

Limampu't tatlong medalya

LIMAMPU'T TATLONG MEDALYA

pagpupugay sa mga Pilipinong estudyante
nang makopo nila ang limampu't tatlong medalya
sa Singapore, International Junior Math Olympiad
at sa Vanda Science Global Finals, kahanga-hanga

ang nakamit nila'y dalawampung medalyang ginto,
labing-anim naman ang pilak, labimpitong tanso
tagumpay na para sa ating bansa'y inspirasyon,
sa mag-aaral ngayon at susunod na panahon

nawa'y magpatuloy pa ang ganitong adhikain
upang mga estudyante'y patuloy na aralin
ang sipnayan o matematika sa bayan natin
pati na agham o siyensyang dapat unawain

muli, pagpupugay sa mga estudyanteng Pinoy
inspirasyon kayo sa bayan, kayo'y magpatuloy
nawa'y magamit ninyong wasto ang napag-aralan
sa kabutihan ng kapwa't kaunlaran ng bayan

- gregoriovbituinjr.
12.19.2022

* Young Filipinos once again took center stage and remained unstoppable in the international scene as students of Asian MathSci League, Inc. bagged 53 medals in the International Junior Math Olympiad (IJMO) and the Vanda Science Global Finals in Singapore.

The team collected 20 gold, 16 silver, and 17 bronze medals in the in-person STEAM (Science, Technology, Engineering, Arts, and Mathematics) Ahead competitions that ran from December 3 to 6, 2022.

Mula sa kawing na:

https://www.sundaypunch.ph/filipino-students-bag-53-medals-in-the-intl-junior-math-olympiad/?fbclid=IwAR1ne3DVRGI1-qVpxzdP8WDmZiF48E2z4daHl0YyWgpOwR2_NyPQsfiaqm4

Huwebes, Disyembre 15, 2022

Karapatan ng tao't kalikasan

KARAPATAN NG TAO'T KALIKASAN

siyang tunay, may karapatan din ang kalikasan
tulad ng karapatang pantaong dapat igalang
kaylangan para sa batayang pangangailangan
para sa malinis na tubig, ligtas na tahanan,
karapatan sa pagkain, mabuting kalusugan

sa ganito raw matitimbang ang ating daigdig
sa karapatan ng tao't kalikasan tumindig
halina't kumilos at ito'y ating isatinig
upang mapangalagaan, tayo'y magkapitbisig
upang ang sinumang sumisira nito'y mausig

- gregoriovbituinjr.
12.15.2022

* litratong kuha ng makatang gala sa Human Rights Festival, na pinangunahan ng grupong IDEFEND, 12.10.2022

Miyerkules, Disyembre 14, 2022

Kaming mga aktibistang Spartan

KAMING MGA AKTIBISTANG SPARTAN

buhay ng aktibistang Spartan ay naiiba
kumikilos kahit maysakit man at matanda na
walang retirement kapag di nabago ang sistema
hanggang kamatayan ay tuloy ang pakikibaka

sinasabuhay ang pagpapakatao't pagtulong
sa kapwa, ang hiwa-hiwalay ay pinagdudugtong
inoorganisa ang masa ng pulu-pulutong
walang pamasahe? lalakarin papuntang pulong

sa harap man ng gutom, dusa't laksang kahirapan
itinataguyod ang Kartilya ng Katipunan
at yakap ang diwa ng makauring tunggalian
upang kamtin ng bayan ang hustisyang panlipunan

nakikipagkapitbisig sa uring manggagawa
nakikipagtulungan sa hukbong mapagpalaya
kaming aktibistang Spartan ay sumasagupa
at nabubuhay upang kamtin ang bunying adhika

- gregoriovbituinjr.
12.14.2022

Isang tanghaling madilim

ISANG TANGHALING MADILIM

minsan ay pilit na lang tumula
nais lang nila akong tumuga
yantok ang sa ulo ko'y tumama
hanggang sa ako'y maging tulala

anong sakit ng patutugain
di ko malaman anong gagawin
maigi pa kung patutulain
at alam ko anong dapat gawin

dinig ko ang sarili kong impit
pag yaring daliri'y iniipit
talaga pala silang malupit
mga animal na di lang pangit

tabo-tabong tubig pinainom
at inapakan ang tiyang gutom
bibig ay nananatiling tikom
ngunit kamao'y di maikuyom

isa iyong tanghaling madilim
nang ginawa'y karima-rimarim
tila ba malapit na ang lagim
lalo't lahat ng makita'y itim

paano ituwid ang baluktot
at mapanuto ang mga buktot
baka alam mo kung anong sagot
ilatag mong kapara ng hugot

- gregoriovbituinjr.
12.14.2022

* litrato mula sa google

Taong kalye

TAONG KALYE

i

sa pamamasada'y pirmi
ang tsuper na taong kalye
singil niya'y pamasahe
sa pinapasadang dyipni

at dadalhin ka sa ruta
sa tama ka lang pumara
ikaw ay makapupunta
saanmang walang disgrasya

ii.

mayroon ding taong kalye
na iba naman ang siste
pakalat-kalat sa kalye
sumisinghot ng marumi

tila buhay ba'y patapon?
sa araw-gabing polusyon
kung umasta'y isang maton
lagi sa kalye maghapon

iii.

sakay akong pagod sa dyip
sa biyahe'y nakaidlip
kaysama ng panaginip
muntik daw akong mahagip

ng isang dyip na kaytulin
habang ako'y nahihimbing
taong kalye'y luhaan din
mabuti't ako'y nagising

- gregoriovbituinjr.
12.14.2022

Martes, Disyembre 13, 2022

Di lang dayuhan

DI LANG DAYUHAN

di lamang mapang-aping dayuhan
kundi mapang-aping kababayan
at mapagsamantalang iilan
ang dahilan niring kahirapan

at sanhi ng ligalig sa masa
pati kabulukan ng sistema
di lang dayuhan, kababayan pa
ang sanhi ng pagsasamantala

España't Amerika'y nanakop
dayuhang mula ibang lupalop
Hapon at marsyalo'y sumalikop
turing sa ati'y para bang hayop

kaya sa mga awit at tula
ay tukuyin ang sanhi sa akda
di lang dayuhan kundi kuhila
at ang sistemang kasumpa-sumpa

- gregoriovbituinjr.
12.13.2022

Tikom at kuyom

TIKOM AT KUYOM

nais nilang tikom ang bibig ko
at manahimik na lamang ako
hindi maaari ang ganito
ayokong mabilog itong ulo

kaya di titikom yaring bibig
sa mga nangyayaring ligalig
marapat lang isinasatinig
ang anumang dapat inuusig

kaya di pwedeng bibig ko'y tikom
laban sa dusa, hirap at gutom
lalo't kamao ko'y nakakuyom
diyan ang buhay ko malalagom

ang kamao kong kuyom ay tanda
ng pagbaka sa tuso't kuhila
sistemang bulok nga'y sadyang banta
sa buhay ng manggagawa't dukha

- gregoriovbituinjr.
12.13.2022

Kinayod

KINAYOD

sinangag sa kawali'y kinayod
kamay man ay nangalay, napagod
ngunit sa agahan ay malugod
para bang hinahaplos ang likod

iyon ang ulam ko sa agahan
kaning bahaw ay pinainitan
isinangag, anong sarap naman
ng agahang may pagmamahalan

malamig na bahaw man ang kanin
bilin ni misis, huwag sayangin
ito nama'y makabubusog din
upang tiyan ay di hinahangin

kinayod ko ang natirang tutong
sa puso'y saya ang ibinulong

- gregoriovbituinjr.
12.13.2022

Lunes, Disyembre 12, 2022

Habambuhay na mithi

HABAMBUHAY NA MITHI

di magmamaliw ang habambuhay na mithi
upang mapawi ang pribadong pag-aari
na pang-aapi't pagsasamantala'y sanhi
kahit karapatang pantao'y napalungi

dapat bawiin ang dignidad ng paggawa
sa kapitalismo'y huwag nang magparaya
dapat walang pribadong pag-aari, wala
nang walang ganid sa salapi, dusa't luha

dapat walang pag-aari, walang gahaman
at nang-aapi dahil sa kanilang yaman
dapat igalang ang pantaong karapatan
ng lahat, kahit dukha, di ng iilan lang

dapat ay walang nagmamay-ari ng lupa,
o gamit sa produksyon sa anumang bansa
dapat lang pamahalaan ito ng tama
upang walang nagsasamantalang kuhila

ah, darating din ang panahong mapapawi
iyang lahat ng pribadong pagmamay-ari
kung obrero'y magkakaisa bilang uri
upang itayo ang lipunang minimithi

- gregoriovbituinjr.
12.12.2022

Sa estatwa ni Balagtas

SA ESTATWA NI BALAGTAS

sa estatwa ng makatang Kiko
Balagtas ay minsang napadako
saya'y naramdaman ko sa puso
laksa man yaring dusa't siphayo

anong layo ng pinanggalingan
mabuti't doon ay napadaan
pagkakataon na'y di sinayang
kaya kami'y agad nagkodakan

may-akda ng Florante at Laura,
walang kamatayang niyang obra
awtor ng Orozman at Zafira,
La India Elegante't iba pa

pagkakataong di pinalampas
nang magawi sa bayang Balagtas
tila rebulto niya'y nagbasbas
nang luha sa pisngi ko'y naglandas

- gregoriovbituinjr.
12.12.2022

Sabado, Disyembre 10, 2022

Prinsipyo

PRINSIPYO

tangan ko sa puso'y adhika
niring hukbong mapagpalaya
silang kamay na pinagpala
silang nagpaunlad ng bansa
sila ang uring manggagawa

matagal na silang siphayo
magkaisa na silang lalo
nang kapitalismo'y masugpo
sistemang bulok ay igupo
nang lipunan nila'y itayo

makamanggagawang lipunan
may paggalang sa karapatan
sistemang wala nang gahaman
at kamtin ng api ang asam
nilang hustisyang panlipunan

tangan sa puso ang prinsipyo
na makadalita't obrero
na pinapangakong totoo
mula dibdib, tiyan, at ulo
ito'y tangan ko hanggang dulo

- gregoriovbituinjr.
12.10.2022

Nais na regalo

NAIS NA REGALO

kung nag-iisip ka ng regalo sa akin
isang aklat lang ang ibigay mo sa Pasko
ang Voice from the Underworld ni Maningning Miclat
ang On Writing ng horror writer Stephen King
pati Bagong Diksiyonaryong Filipino

ang aklat ng mga kaibigang makata
ang libro nina Glen Sales, Jason Chancoco,
Joel Costa Malabanan, Danilo Diaz
at iba pang makatang may sariling libro
suportahan ang aklat ng kapwa makata

aklat ng kasaysayan ng Kamalaysayan
aklat ng sanaysay ng awtor na batikan
daghang salamat, sapat na sa akin iyan
wala nang ibang regalo kundi aklat lang
iyan ang sa akin na'y puspos kasiyahan

- gregoriovbituinjr.
12.10.2022

Biyernes, Disyembre 9, 2022

Ang piyon sa ahedres

ANG PIYON SA AHEDRES

piyon daw ang pinakamahina
ngunit pinakamaraming sadya
mahina man, mahalagang pawa
sa labanan, talagang kasangga

matindi ang tungkulin ng piyon
sa hanay, ang depensahan niyon
ang King, Queen, Bishop, Horse, at Rook doon
yaong kanyang natatanging misyon

kung makakarating pa sa dulo
kahit maraming balakid ito
maaaring tumaas ang ranggo
maging Queen, Bishop, Horse, o Rook ito

tulad din sa buhay ang ahedres
sa hirap man laging nagtitiis
uunlad din, di ka na tatangis
bulsa mo'y di lalaging manipis

- gregoriovbituinjr.
12.09.2022

Huwebes, Disyembre 8, 2022

Libag

LIBAG

alahas mo man ay libag
dahil obrerong kaysipag
kung magtrabaho'y matatag
maghapon man o magdamag

naglilipak na ang kamay
sa bawat trabahong taglay
sa sahod mang ibinigay
ay sadyang di mapalagay

sa pawis ay natuyuan
at pag-uwi ng tahanan
nanlalagkit na katawan
ay kanyang paliliguan

upang libag ay maalis
at katawan ay luminis
ang libag pag kinilatis
ay nahubad na't umimpis

- gregoriovbituinjr.
12.08.2022

Repleksyon

REPLEKSYON

alam mong di siya  nakalutang sa hangin
tubig lang sa sahig ay nagtila salamin
repleksyon lang iyon, pag iyong susuriin
aba'y walang multo, tiyak mong sasabihin

pagmasdan mo, nakatingkayad lang ang tao
nakatungtong sa sahig matapos ang bagyo
marahil isa iyong matinding delubyo
na sa isang probinsya o lungsod lumumpo

- gregoriovbituinjr.
12.08.2022

* litrato mula sa google

Walis at pansuro

WALIS AT PANSURO

dapat may walis ka at pansuro
sa inyong tahanan nakatago
pag may agiw, dumi o siphayo
ay walisin mo ng buong pagsuyo

mga naglipanang karumihan
sa isip o sa kapaligiran
ilagay sa pansuro o dustpan
nang kalooban din ay gumaan

kapag may nabasag na salamin
o may gabok na dala ng hangin
kalat sa sahig ay wawalisin
dumi'y sa pansuro titipunin

sa tahanan nga'y tungkulin ko na
at gawain din sa opisina
maging pagwawalis sa kalsada
dahil may walis at pansuro ka

sa layak ay di masasalabid
mga paa mo'y di mapapatid
pagkat anong linis ng paligid
kapayapaan sa puso'y hatid

- gregoriovbituinjr.
12.08.2022

Binabasa ko ang maikling kwentong "Mga Tinig sa Dilim" ni Rosario De Guzman-Lingat sa kanyang aklat na "Si Juan: Beterano at iba pang kwento", pahina 85-99, nang mapuna ko ang isang salita, na sa tingin ko'y lumang Tagalog sa dustpan. 

Karaniwan kasi nating alam sa dustpan ay pandakot, subalit may iba pa pala. Ang pandakot kasi ay hindi lang dustpan kundi maaaring pala na pandakot ng buhangin. Mukhang eksakto ang pansurò para sa dustpan upang hindi maipagkamali sa pala.

Basahin natin ang dalawang talata na binabanggit ang pansurò sa pahina 86 ng nasabing aklat:

(1) May dala nang walis at pansurò ang babae nang magbalik. Maingat na tinipon ang durog na salamin, winalis sa pansurò. "Kumusta nga pala ang pinsan ninyo, Itay? Dumalaw kayo kangina, di ba?"

(2) Nailagay na ng babae ang lahat ng salaming basag sa pansurò. May kunot ng pag-aalala sa kanyang noo nang humarap sa kausap. "Bakit hindi pa ipasok sa pagamutan ng mga baliw? Higit siyang matutulungan doon."

Sining

SINING

nakapinta sa upuang bato
ay tigreng may mukhang anong amo
katabi nito'y lawin at loro
kulay ng paligid pa'y seryoso

may mensahe pang payo sa masa:
itatatag nating sama-sama
ang luntiang lungsod na kayganda
kahit na tayo'y magkakaiba

tila nasa daigdig ng aliw
kasama ang pusong gumigiliw
sa pagsasama'y huwag bibitiw
upang pag-ibig ay di magmaliw

tingni't gumagalaw yaong sining
habang yaring diwa'y nahihimbing
ang tigreng iyon pag sumingasing
ay tandang dapat ka nang gumising

- gregoriovbituinjr.
12.08.2022

Miyerkules, Disyembre 7, 2022

Dapithapon

DAPITHAPON

talagang sumasapit ang dapithapon ng buhay
tulad ng sinaad sa mitolohiyang Griyego
mga talinghagang pag nilirip, sadyang kahusay
umaga'y apat, tanghali'y dalawa, gabi'y tatlo

mabuti't nadaanan mo ang umaga't tanghali
di gaya ng ibang tinokhang lang ng basta-basta
naabot man natin ang dapithapon kung sakali
tayo ba'y may ambag sa mundo't nagawa talaga?

kayraming bayaning namatay noong kabataan
di man lang nabuhay ng edad higit apatnapu
ngunit buong buhay na'y inambag para sa bayan
tayo ba'y may nagawa't aabot pa ng walumpu?

bukangliwayway, tanghaling tapat, at dapithapon
madaling araw, tirik ang araw, at takipsilim
ngayon ay masigla pa't patuloy sa mga hamon
hanggang sa pumikit na upang yakapin ang dilim

- gregoriovbituinjr.
12.07.2022

Butas

BUTAS

may butas sa bangketa
ang kanilang nakita
nilagyan ng basura
ah, ginawa'y tama ba?

basta butas ay lagyan?
at gawing basurahan?
kawawang kalikasan?
budhi nila'y nasaan?

may butas, parang kanal
basura ang pantapal?
ang ganito bang asal
ay anong tawag, hangal?

basta ba butas, pasak?
di ka ba naiiyak?
kalikasa'y nanganak
ng laksa-laksang layak!

- gregoriovbituinjr.
12.07.2022

Ang tingin

ANG TINGIN

ano raw alam ko sa pagiging
lider ng masa kung ako't naging
makatang wala sa toreng garing
butas ang bulsa't wala ni kusing

laging tagabitbit ng bandila
at plakard sa pagkilos ng dukha
na yaong tungkulin pa't adhika'y
mamigay ng polyeto sa madla

pag ako kasi'y kanilang tingnan
parang kolokoy na walang alam
mga suot ay pinaglumaan
at sikmura'y laging kumakalam

laging nagpapainit sa rali
nasa gitna't di man lang tumabi
na parang laging di mapakali
di naman sigang di mo makanti

nabubuhay sa sistemang pangit
na tila di makita ang langit
basahin mo ang plakard na bitbit
galit na ngunit di pa magalit

- gregoriovbituinjr.
12.07.2022

Martes, Disyembre 6, 2022

Wi-fi

WI-FI

madalas, nag-iipon akong tunay
upang may pambayad lamang sa wi-fi
di bale nang magtipid sa pagkain
mabayaran lang, di man makakain

sanlibong piso kada isang buwan
kalahating buwan ay limandaan
saan kukunin lagi'y nasa isip
upang magka-wi-fi at di mainip

ah, pangangailangan na nga ito
gayong dati'y wala pa ang ganito
ito'y kasiyahang kapara'y langit
sa tulad kong kumakathang malimit

pag walang wi-fi, di na makagawa
upang inakda'y maabot ng madla
iyan na'y buhay ng mga tulad ko
na pag nawala iyan, patay ako

- gregoriovbituinjr.
12.06.2022

Talumpati

TALUMPATI

madalas tayong makinig sa talumpati
ng ating magigiting na lider ng masa
binabanggit bakit dukha'y namimighati
bakit may nang-aapi't nagsasamantala
ipinaliliwanag pati isyu't mithi
bakit babaguhin ang bulok na sistema
salamat sa kanilang ibinabahagi
upang masa'y magkaisa't maorganisa

- gregoriovbituinjr.
12.06.2022

Lunes, Disyembre 5, 2022

Pasakit

PASAKIT

huwag ka sanang maging sakitin
baka tulad ko'y di na pansinin
tila iba na sa iyo'y tingin
makiramdam kang parang sa akin

namayat? bakit pa kumikilos?
bagamat nagkasakit ngang lubos
tila buhay ko'y kalunos-lunos
lalo na't nadarama'y hikahos

ngunit pagkilos pa ri'y matindi
laban sa kuhila't mang-aapi
animo'y parang walang nangyari
parang di nagkasakit ang pobre

patuloy ang pagmamalasakit
sa kapwa dalita't maliliit
balewala anumang pasakit
basta't masagot ang mga bakit

kaya lagi ka ring mag-iingat
nang sakit ay di dapuang sukat
pagalingin ang anumang sugat
huwag lang balantukan ang pilat

- gregoriovbituinjr.
12.05.2022

Linggo, Disyembre 4, 2022

50-50

50-50

hati tayo sa sangdaang piso
kaya tara, fifty-fifty tayo
pamasahe pauwi sa Tondo
pagod na't pahinga muna ako

fifty-fifty ay isang daan na
na pag usaping buhay na'y iba
ibig sabihin, patawirin ka
kailangan na ng ambulansya

magbakasakaling sa ospital
ay magamot ang sakit at pantal
naistrok kaya pautal-utal
sana yaring buhay pa'y magtagal

minsan, buhay ay nag-fifty-fifty 
sa di naiwasang pangyayari
may sa motor ay naaksidente
may sa di sinadyang insidente

kaya, ingat, lagi nang mag-ingat
at sa disgrasya'y huwag malingat
kayhirap na ako'y buhat-buhat
fifty-fifty'y di ko madalumat

- gregoriovbituinjr.
12.04.2022

Sabado, Disyembre 3, 2022

Top fan badge

 

TOP FAN BADGE

wow! may top fan badge pala sa sikat na babasahin
tagahanga ka ng Liwayway ang ibig sabihin
dahil sa ugnayan ninyong lagi'y kikilalanin
patunay na tagapagtaguyod ka ng magasin

taospuso pong nagpapasasalamat sa Liwayway
lalo't sagisag na iyan ng paghanga't patunay
sa mga akdang nalathala'y laging nakatunghay
nobela, komiks, libangan, kwento, tula't sanaysay

ang bawat akda'y tagos sa puso't diwang totoo
inilalarawan pa ang lipunang Pilipino
at prinsipyo ng hustisya't karapatang pantao
nagpupugay akong taasnoo't taaskamao

O, Liwayway, kung malathala sa iyong pahina
ang aking kwento o ang isa ko man lang na tula
ay tatanawin kong utang na loob sa kabila
na ako'y isang maralita, kapos, walang-wala

dahil natupad na rin ang malaon nang pangarap
kaya sa pagkatha'y patuloy akong magsisikap
kahit ito man lamang ay ikatuwa nang ganap
magasing aking inspirasyon sa ginhawa't hirap

- gregoriovbituinjr.
12.03.2022

Pagtindig sa hamon


PAGTINDIG SA HAMON

di ko sukat akalain, ako'y itanghal doon
ginawarang Ambassador Against Disinformation
at tinanggap ang gawad na tunay ngang inspirasyon
upang ituloy ang laban para sa bayan ngayon

mula sa Human Rights Online ang award na natanggap
igalang ang human rights saanman yaong pangarap
respetuhin ang karapatan sa bayang malingap
na kahit dukha'y may dignidad, di aandap-andap

sa HR Online nagpapasalamat kaming taos
simula pa lang ito ng patuloy na pagkilos
upang karapatang pantao'y ipaglabang lubos
at pagyurak sa human rights ay ganap na matapos

mag-Ambassador ay malaking responsibilidad
panghahawakan ito sa abot ng abilidad
nang patuloy na ipagtanggol ang kapwa't matupad
ang pangarap na mundong may paggalang sa dignidad

sa harap ng baku-bakong landas na tatahakin
paglaban sa halibyong o fake news na'y adhikain
mga disimpormasyon nga'y talagang babakahin
at ang katotohanan ay ipagtatanggol natin

- gregoriovbituinjr.
12.03.2022

* ang award ay natanggap sa ginanap na 12th Human Rights Pinduteros Awards, 12.02.2022

Huwebes, Disyembre 1, 2022

Kataga

KATAGA

pag may salitang biglang sumagi sa isip
o may mga katagang agad nalilirip
natitigilan sa anumang halukipkip
na gawaing animo'y walang kahulilip

minsan nga'y titigil sa pagmomotorsiklo
o kung sa dyip titigil sa pagmamaneho
upang isulat lamang sa isang kwaderno
ang sa diwa'y bumulagang sigwa't delubyo

ah, mahirap nang mabangga kung di titigil
lalo't dumaloy sa isip ay di mapigil
animo ang mga kataga'y nanggigigil
kaya sa diwa'y talagang umuukilkil

mahalaga'y maisulat bago mawala
ang mga dalisdis, kuliglig, sipa't dagta
ng nanalasang katagang di pa humupa
na tila bagyong nagsisayawan sa diwa

- gregoriovbituinjr.
12.01.2022

Luto ni nanay

LUTO NI NANAY

naroong bubulong-bulong
niluto muli ni nanay
ay pawang isdang galunggong
O, ina, wala bang gulay

mula pa nang pagkabata
ay iyan na'y paborito
ulam na ang pritong isda
wala nang ibang ginusto

ngayon, dama'y di matiis
sapagkat siya'y para nang
merong hasang at kaliskis
gayong isda'y inutang lang

ngunit mabuti na iyan
kaysa magutom at wala
bukas, sana'y gulay naman
na talagang pampasigla

maraming salamat, ina
sa kaysasarap mong luto
O, mahal kitang talaga
nang may buo pong pagsuyo

- gregoriovbituinjr.
12.01.2022