Halina't tayo'y magyosibrik

Halina't tayo'y magyosibrik

di ako nagyoyosi datapwat nagyoyosibrik

na upos ng yosi'y sinisiksik sa boteng plastik

tara, tayo'y makilahok sa proyektong yosibrik

ito ang walang sawa kong panawagan at hibik

naglipana kasi ang upos sa kapaligiran

pangatlong basura raw ito sa sandaigdigan

sa pinakamarami, ayon sa saliksik naman

ng iba't ibang organisasyong pandaigdigan

di ba kayo nababahala o di maunawa

na dapat ding masolusyunan ang ganitong gawa

ang pagyoyosibrik ay isang munting pagkukusa

upang solusyon sa upos ay ating masagawa

di ba't upos ay binubuo ng maraming hibla

kung nagagawa ngang lubid ang hibla ng abaka

at nagagawa namang barong ang hibla ng pinya

ang hibla ng upos ay pag-isipan na rin sana

magagawa ba itong damit, sapatos, sinturon

o anumang produktong magagamit natin ngayon

kausapin ang imbentor nang magawa'y imbensyon

upang hibla ng upos ay magawan ng solusyon

tara, tayo'y magyosibrik, tiyak kang malulugod

simula lamang ang yosibrik sa pagtataguyod

ng kalinisin sa paligid bilang paglilingkod

upang sa upos ng yosi'y di tayo malulunod

- gregoriovbituinjr.

Tara, tayo'y mag-ecobrick para sa kalikasan

tara, tayo'y mag-ecobrick para sa kalikasan

ito'y lagi kong panawagang walang kapaguran

pananatilihing malinis ang kapaligiran

basurang plastik sa boteng plastik nagsisiksikan

tipunin yaong mga pinaglagyan ng kakanin

pinagbalutan ng junk food pati mga kutkutin

ang gagawing ecobrick ay dapat mo ring planuhin

kung ano kayang istruktura ang iyong gagawin

kung ang nais mong istruktura'y silya o lamesa

o kaya'y panlagay sa pader o sa hardin pala

upang mabatid anong planong gagawin tuwina

dapat malinis ang plastik kung lamesa o silya

iba ang plano kung basa o maruruming plastik

pandispley sa pader o hardin sa isip sumiksik

sa puwitan ng bote'y disenyuhan ang ecobrick

ng makukulay na plastik kung sa pader ang hibik

halina't mag-ecobrick na para sa kalikasan

munting tulong na ito sa ating kapaligiran

para sa kinabukasan ng ating kabataan

na ang henerasyong ito, mundo'y inalagaan

- gregoriovbituinjr.

Ang mariposa

isang mariposa'y napadikit

tila sa damit nga'y nangunyapit

nangingitlog nga ba itong pilit

at umiiyak na parang paslit

kaysarap masdan ng mariposa

lalo't nakaaaliw sa mata

ang pagpagaspas ng pakpak niya

at kulay na matingkad na pula

kundi man siya napapaindak

buntis kaya siya't manganganak

at sa sinampay nga napasadlak

doon gagawin ang binabalak

mariposa sana'y magtagumpay

sa plano kahit di mapalagay

- gregoriovbituinjr.

Walang iwanan

Walang iwanan

hindi ako tumatakas at nang-iiwan

upang ang sarili ko'y mailigtas lamang

madakip man ako sa anumang labanan

buti ang gayon kaysa nang-iwan sa laban

sa anumang sitwasyon, dapat maging handa

kahit kaharapin pa'y sangkaterbang tingga

upang ipagtanggol ang manggagawa't dukha

at sa dumaratal na sigwa'y sumalunga

walang iwanan sa laban hanggang mamatay

habang tinataguyod ang lipunang pakay

baybayin man ang matatayog na tagaytay

sisirin ang laot o mabaon sa hukay

walang iwanan ay prinsipyong itinaga,

di sa bato, kundi rito sa puso't diwa

- gregoriovbituinjr.

* Nag-selfie ang makatang gala sa painting ng isang kasamang tibak sa dating tanggapan ng BMP sa QC. 

Wala akong konsepto ng sabi nila'y bakasyon

wala akong konsepto ng sabi nila'y bakasyon

kung saan magpapahinga ako't maglilimayon

pagkat nasa isip ko lagi'y pagrerebolusyon

pagkat ayokong masayang lang ang aking panahon

sa bakasyon at di matupad ang atang na misyon

tuloy ang laban at gawaing pag-oorganisa

tuloy-tuloy lang ang layuning dapat maimarka

tuloy lang ang pagpapatupad ng gawaing masa

tuloy ang sa obrero't maralita'y mag-eduka

hanggang sa nilalayon, sila na'y maging kaisa

babawiin ang inagaw nilang tinig at puri

lalo't sanhi ng hirap ay pribadong pag-aari

tatanggalin ang kapritso ng mga naghahari

upang manggagawa't dukha'y maging iisang uri

at lipunang makatao'y kanilang ipagwagi

- gregoriovbituinjr.

Musika ang lagaslas ng tubig

Musika ang lagaslas ng tubig

musika ang lagaslas ng tubig

kaysarap sa taynga pag narinig

awit ng nimpa'y nauulinig

nimpang nais kulungin sa bisig

ang mga isdang naglalayungan

ay masasayang nagsasayawan

nag-uusap pag napapagmasdan

hinggil sa problema'y kalutasan

- gregoriovbituinjr.

Tula sa ika-20 anibersaryo ng pagkamatay ni Ka Popoy Lagman

saktong dalawampung taon na ang nakararaan

nang si Ka Popoy Lagman ay pinaslang sa Diliman

hanggang ngayon, naghahanap pa rin ng katarungan

ang pamilya, pati na kasamahan sa kilusan

mantak mong isipin, dalawang dekada na pala

ng paglulupa't tumanda na kaming aktibista

hustisya'y kaybagal subalit kami'y umaasa

sa kalaunan ay makakamit din ang hustisya

- gregoriovbituinjr. 02.06.2021

Ang mga manggagawang nagpipinta

mabuhay ang mga manggagawang kayod ng kayod

sa trabaho para lang sa kakarampot na sahod

sa gitna man ng pandemya, huwag lang nakatanghod

pinipintahan yaong sa kalawang na'y napudpod

nawa'y makasama namin kayong mapag-aralan

at masuri ang samutsaring isyung panlipunan

masdan bakit sa kabila ng inyong kasipagan

ay may laksang naghihirap at mayamang iilan

- gregoriovbituinjr.

- kuha ng makatang gala sa foot bridge sa kanto ng Quezon Ave. at Sgt. Esguerra St., malapit sa Edsa

Pagwawagayway ng bandila

sa B.M.P., Sanlakas, at M.M.V.A., Mabuhay!

talagang mga bandila ninyo'y nagwawagayway

na pawang nakuhanan ng litratong sabay-sabay

sa ihip ng hangin ay sadyang mababasang tunay

pagpupugay sa inyong mga ipinaglalaban

pagkat tunay kayong may prinsipyo't paninindigan

nawa'y magtagumpay kayo sa mga nasimulan

para sa kagalingan ng bayan at mamamayan

- gregoriovbituinjr.

- kuha ng makatang gala sa isang pagkilos sa UP Diliman, Enero 29, 2021, bago ang oral argument ng Anti-Terror Law sa SC, Feb. 2

Lagaslas

Lagaslas

pakinggan mo ang kanyang lagaslas

habang daloy niya'y minamalas

animo'y musikang nadaranas

na ang puso'y napapabulalas

ng pagsintang sa langit tumagas

- gregoriovbituinjr.

Pagapang-gapang

Pagapang-gapang

anong klaseng pulang nilalang

ang sa lupa'y pagapang-gapang

animo'y munting alupihan

o pulang uod pag minasdan

- gregoriovbituinjr.

Titisan, upos at yosibrik

TITISAN, UPOS AT YOSIBRIK

ilagay ang upos sa titisan

sapagkat iyon ang kailangan

di itapon sa kapaligiran

sapagkat bansa'y di basurahan

kung sa malayo nakatunganga

isiping yosibrik ay magawa

sa plastik na bote ilulungga

ang upos na naglipanang pawa

titisan pag napuno'y ibuhos

sa daspan at gawin ng maayos

ihiwalay ang titis at upos

nang yosibrik ay malikhang lubos

ang yosibrik ay pagtataguyod

ng kalinisang nakalulugod

baka may imbensyong matalisod

nang hibla nito'y makapaglingkod

masdan ang upos na pulos hibla

baka dito'y may magagawa pa

tulad ng lubid mula abaka

tulad ng barong na mula pinya

ang hibla ng upos ay suriin

baka may imbensyong dapat gawin

kaysa sa ilog ito'y anurin

kaysa sa lansangan lang bulukin

huwag hayaang naglilipana

saanman, sa laot, sa kalsada

pagkat upos na'y naging basura

di lang sa bansa, buong mundo pa

bakasakaling may masaliksik

na solusyon sa upos na hindik

halina't tayo nang magyosibrik

dinggin nawa ang munti kong hibik

- gregoriovbituinjr.

Pagtungayaw

Pagtungayaw

"Huwag mo akong mumurahin!

Di mo ako pinapakain!"

sa sinabi niya'y nagdili

nagtanong na lang sa sinabi

pagpapakatao'y nahan na

pag sa kapwa'y nagtungayaw ka?

lohika niya'y mukhang palso

pag tinanong mo nang ganito:

"Pag iyo bang pinapakain

ay pwede mo na ring murahin?"

- gregoriovbituinjr.

- kuhang litrato ng makatang gala habang naghahanda ng almusal

* Unang nalathala sa Taliba ng Maralita, ang opisyal na publikasyon ng pambansang organisasyon ng Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML), isyu ng Pebrero 1-15, pahina 20.

Bahay na imburnal?

Bahay na imburnal?

ganito ba ang buhay

ng mga walang bahay?

ngiti ba nila'y tunay?

o sila'y tila patay?

sila ba'y mamamayan

pa ba ng ating bayan?

bakit di matulungan

nitong pamahalaan?

iyan ba'y tahanan na?

iyan ba'y bahay nila?

anong kanilang dama?

nakangiting may dusa?

may sanggol na sinilang

may batang murang gulang

doon na ba nanahan

nang may masilungan lang

di ba kayo naawa

at wala ring magawa

sila ba’y isinumpa’t

ang dangal na’y nawala?

sa pang-imburnal yaon

gagamitin paglaon

pag napalayas doon

saan na paroroon?

* kuha ang litrato mula sa internet

* Unang nalathala sa Taliba ng Maralita, ang opisyal na publikasyon ng pambansang organisasyon ng Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML), isyu ng Enero 16-31, pahina 20.

Ang panawagan ng ZOTO

Ang panawagan ng ZOTO

napakalalim subalit prinsipyado ang pakay

na ipaglaban ang karapatan, tayo'y magsikhay

tungo sa makatao at abot-kayang pabahay

panawagan ng ZOTO na mula sa puso'y tunay

nagtipon-tipon sila roong pinag-uusapan

ang mga hakbangin upang asam nila'y makamtan

kolektibong pagkilos, kolektibong talakayan

upang ito'y ipaglaban at mapagtagumpayan

mabuhay ang ZOTO - Zone One Tondo Organization

sa inaadhika nila't dakilang nilalayon

hindi lang iyan islogan kundi prinsipyo't misyon

na isasabuhay nati't tutuparin paglaon

pagpupugay sa lahat ng mga nakikibaka

upang kamtin ang pangarap na pabahay sa masa

- gregoriovbituinjr.

* litratong kuha ng makatang gala sa dinaluhang asembliya sa Bantayog ng mga Bayani, 12.07.2020

* Unang nalathala sa Taliba ng Maralita, ang opisyal na publikasyon ng pambansang organisasyon ng Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML), isyu ng Enero 16-31, pahina 20.

walang anumang ginagamit akong kalendaryo

kundi tanging kalendaryong mayroon sa selpon ko

walang kalendaryong nakasabit sa dingding dito

walang natanggap at di rin ako bumili nito

kaya sa dilaw na papel ay isinulat na lang

ang petsa sa kalendaryo sakaling kailangan

kinabit sa dingding, petsa'y agad nang matitingnan

halimbawa'y nasa pulong o nagpaplano pa lang

anong araw tumama ang katorse ng Pebrero?

Lunes ba? Martes ba? Huwebes? Sabado? o Linggo?

kalendaryo'y ginawa lang, may gamit kasi rito

may papel, pentel pen, ayos, diskartehan lang ito

makakatulong ito sa iba, di man maganda

mahalaga'y may impormasyon sa araw at petsa

- gregoriovbituinjr.

Sa pasilyo

SA PASILYO

naroroon sa pasilyo ang mga agam-agam

na di madalumat sa pagdatal ng siyam-siyam

lumbay ang kaakibat na animo'y di maparam

subalit nag-iisa man ay walang dinaramdam

dumadalaw ang mutya sa pagsapit ng kadimlan

musa ng panitik na nasa aking panagimpan

kaulayaw ko't tinitipa ang napag-usapan

ngunit siya'y nawawala na kinaumagahan

sa umaga'y lalampasuhin ang pasilyong iyon

na kahit sa pag-iisa'y masayang naroroon

habang nasa isip paano gampanan ang misyon

upang kamtin ng bayan ang dakilang nilalayon

ang pasilyo man ay pugad ng mga agam-agam

pag musa'y dumatal, lumbay ay agad napaparam

- gregoriovbituinjr.

Mag-yosibrick at upos ay hanapan ng solusyon

MAG-YOSIBRICK AT UPOS AY HANAPAN NG SOLUSYON

Master, sa titisan ilagay ang titis at upos

halimbawang sinigarilyo'y tuluyan nang naubos

sana'y maging malusog ka pa't hindi kinakapos

ng hininga kahit sunog baga ka pa't hikahos

maging disiplinado sa upos mong tinatapon

huwag ikalat at pitikin lang kung saan ayon

upang sa laot di isda ang dito'y makalulon

mag-yosibrik tayo't baka makatulong paglaon

paggawa ng yosibrik ay upang ipropaganda

na dapat gawing produkto ang sa upos ay hibla

kumausap ng imbentor kung ating makakaya

o kaya'y siyentipiko, bakasakali baga

kaya nga upos ng yosi'y huwag basta itapon

baka paglaon ay may makagawa ng imbensyon

mula sa hibla ng yosi, mayari ay sinturon

o kaya'y bag, sapatos, tsinelas, ito ang layon

hindi ba't nagagawang barong ang hibla ng pinya

nagagawa namang lubid ang hibla ng abaka

sa hibla ng upos ng yosi'y may magagawa pa

aralin natin ito bakasakaling magbunga

ikaw, sa problema ng upos, anong iyong tugon?

tara, tulong-tulong tayong gumawa ng solusyon

lutasin na ang basurang upos at titis ngayon

at kung anuman ang iyong mungkahi'y turan iyon

- tula't litrato ni gregoriovbituinjr.

Ngayong Zero Waste Month, mag-ekobrik at mag-yosibrik

matinding panawagang huwag magpatumpik-tumpik

pagkat dagat at tao'y nalulunod na sa plastik

dahil din sa pandemya'y nagkalat na rin ang plastik

ngayong Zero Waste Month, mag-ekobrik at mag-yosibrik

halina't para sa kalikasan tayo'y lumahok

plastik ay gupitin ng maliliit at ipasok

doon sa loob ng boteng plastik ating isuksok

mga plastik naman ay basurang di nabubulok

hanggang maging tila brick na di madurog sa tigas

at gawin din natin ang yosibrik baka malutas

iyang problema ng upos na ating namamalas

na lulutang-lutang sa dagat, sadyang alingasngas

ngayong Zero Waste Month, lumahok tayo't magsikilos

sagipin ang bayan sa basurang plastik at upos

sa usaping ito'y may magagawa tayong lubos

sa kayraming basura'y halina't makipagtuos

- gregoriovbituinjr.

01.25.2021

* Ang buwan ng Enero ay Zero Waste Month. Idineklara ito sa pamamagitan ng Proclamation No. 760 ni dating Pangulong Benigno Aquino III noong 2014.

Ang paggawa ng yosibrik

nag-ipon muna ako ng delatang walang laman

saka ginawang ashtray, sa Tagalog ay titisan

upang mga upos at titis ay may paglalagyan

na noong una nga'y labis kong pinandidirihan

ngunit dapat may gawin sa mga upos ng yosi

pagkat sa laot naglulutangan itong kayrami

ang madla'y walang magawa sa basurang sakbibi

na nilalamon ng mga isda't di mapakali

tulad ng ekobrik ay naisip kong mag-yosibrik

kung ekobrik ay pagsiksik ng ginupit na plastik

sa yosibrik naman, pulos upos ang sinisiksik

gamit ang glab at sipit sinuot sa boteng plastik

anong dahilan? bakasakaling may paggamitan

ang hibla ng upos, baka may imbensyong anuman

upang magamit din ang hibla't maging kagamitan

halimbawa'y bag, sinturon, o anumang lagayan

ipapakita kong maraming nagawang yosibrik

upang makumbinsi ang syentipikong magsaliksik

upang upos ay di na maging basurang sumiksik

sa laot, sa lansangan, sa basurahan nga'y hitik

ngayong Enero, Zero Waste Month, tayo na'y lumikha

nitong yosibrik bilang tugon sa problemang sadya

huwag nating gawing basurahan ang ating bansa

iyan ang aking panawagan, kaya ba? sige nga!

- gregoriovbituinjr.

01.25.2021

* Ang buwan ng Enero ay Zero Waste Month. Idineklara ito sa pamamagitan ng Proclamation No. 760 ni dating Pangulong Benigno Aquino III noong 2014.

Nasaan si misis?

tanong nila, nasaan si misis, kasama mo ba?

oo, tanging nasabi ko, lagi siyang kasama

at nagtanong uli sila, e, nasaan nga siya?

narito, narito sa puso ko ang aking sinta

di lang siya nasa puso ko, ang puso ko'y siya

- gregoriovbituinjr.

Libay

ikaw lang ang aking libay ng buong kalupaan

kung saan labis kong minamahal at hinangaan

dahil sa busilak na puso't angking kabutihan

at tigib na kagandahan pag iyong nakagisnan

-gregoriovbituinjr.

* libay - babaeng usa, mula sa UP Diksiyonaryong Filipino, pahina 693

Abo sa lupa laban sa salot

nakatulong ang payong lagyan ng abo ang lupa

upang mapigilan ang dahilan ng pagkasira

ng mga dahon ng kamatis na sadyang nawala

may maliliit na susô raw sa lupa'y gumawa

mabuting may tirang abo ng yosi sa titisan

at siya kong inilagay sa lupang aking tinamnan

ng kamatis at napansin kong ito'y napigilan

sana salot na yaon ay mawala nang tuluyan

kinakain ng kulisap ang dahon, akala ko

kaya tanim ay inilayo ng may limang metro

dingding ang pagitan, sadyang inilayo ng pwesto

at humingi rin ng payo sa facebook dahil dito

ngayong may pandemya'y natuto na akong magtanim

upang mawala ang alinlangan sa ambang lagim

buti't tanim kong sili'y di nagalaw ng rimarim

na salot sa lupang dahilan nitong paninimdim

salamat sa mga magsasakang nagpayo niyon

sa facebook, kamatis ko sana'y magbunga paglaon

salamat na rin sa nagyoyosi't nagkasolusyon,

bukod sa proyektong yosibrick ay may bagong misyon

- gregoriovbituinjr.

Paghuhugas ng pinggan sa umaga

paghuhugas ng pinggan, kutsara, tinidor, baso't

iba pa tuwing umaga'y akin nang ehersisyo

pagkat sa umaga malakas ang tulo sa gripo

lalo't sa gabi'y antok na't wala pang tulo ito

paghuhugas nito'y panahon din ng pagninilay

naiisip ang samutsaring paksang makukulay

pulitika, matematika, karaniwang bagay

at pag-alagata sa awit ng pagsintang tunay

habang nagsasabon, mga isyu ng maralita

habang nagbabanlaw, balita't usaping paggawa

habang nagsasalansan, kababaihan at bata

habang nagpupunas, isyu't karapatan ng madla

ang daigdig ay tingnan sa paraang positibo

nakatingala man sa langit o nasa lababo

may pandemya man, tuloy ang laban, tuloy ang bisyo

kong pagkatha ng buhay, tula, sanaysay, at kwento

magandang ehersisyo ang paghuhugas ng pinggan

lalo't kayraming nagkakarambola sa isipan

samutsaring ligaya, libog, agam, alinlangan

paraan din ito ng pagtanggal ng alinsangan

- gregoriovbituinjr.

Batas ng Kapital

Batas ng Kapital

Munting sanaysay ni Greg Bituin Jr.

Nakamura. Kailangan lang maglibot at mag-ikot. Walong tali ng okra, P5 isang tali, pito ang laman. Sa talipapa katapat ng palengke. Habang sa loob ng palengke, P10 isang tali, apat ang laman.

Kaya imbes P80 sa walong tali ng okra, nabili ko ito ng P40 lang. Kinapa ko at binali ang dulo, mura pa at di magulang.

Nakamura sa paboritong okra. Marahil, napakarami nito sa pinanggalingan. Law of supply and demand. O kaya, malaki ang bayad sa stall sa loob ng palengke kaya may patong sa presyo ng okra. At maliit ang bayad sa stall sa talipapa kaya mura ang okra.

#buhayvegetarianatbudgetarian

Isuot nang tama ang face mask

nag-selfie ako sa nadaanan kong karatula,

na "Wag Kang Pasaway!" na ang pinta pa'y pulang-pula

at "Isuot nang tama ang iyong mask!" ang sabi pa

pagkat bilin nilang ito sa masa'y mahalaga

nitong panahon ng pandemya'y may banta sa ating

kalusugan kaya dapat na mag-social distancing

face mask at face shield nati'y suutin ang tanging hiling

ito'y paggalang na rin sa iba, sa kapwa natin

tiyaking may alkohol kang dala't laging maghinaw

ng kamay upang kalusugan nati'y di mamanglaw

kaydaling sundin, mag-face mask ka, huwag kang pasaway

igalang ang ating kapwa't kayrami nang namatay

kung di ka man naniniwala sa coronavirus

huwag kaming idamay sa paniwala mong lubos

"Wag kang pasaway!" kahit sumama ka lang sa agos

huwag pasaway pagkat magkasakit ay magastos

- gregoriovbituinjr.

Ako'y makikiisa kung may Diliman Commune Part Two

Ako'y makikiisa kung may Diliman Commune Part Two

Upang maging bahagi ng bagong kasaysayang ito

Upang labanan ang anumang ligalig at pasismo

Lalo't ako'y aktibista mula paa hanggang ulo

Hindi ako naging estudyante ng U.P, ah, hindi

Ngunit ang tulad ko'y kaytagal ding doon namalagi

Pag may paseminar ang Sanlakas, BMP't kauri

Pag may pagtitipon ang Laban ng Masa'y kabahagi

At sa paseroksan doon, mga libro ko'y ginawa

Doon nagpraktis ang Climate Walk bago mangibang bansa

Kaya bahagi ang U.P. ng pagkatao ko't diwa

Pag ito'y sinaling, sa bagong Komyun kaisang diwa

- gregoriovbituinjr.

01.20.2021

Matapos mabasa ang mga balita sa kawing na:

https://www.rappler.com/nation/end-dnd-agreement-assault-against-freedom-university-philippines

https://www.cnn.ph/news/2021/1/19/UP-DND-pact-Soto-Enrile-agreement-.html

https://www.up.edu.ph/protect-academic-freedom-up-president-danilo-l-concepcion-responds-to-dnds-unilateral-abrogation-of-the-up-dnd-accord/

Tanagà laban sa pagsasamantala

TANAGA LABAN SA PAGSASAMANTALA

1

aping-api ang dukha

at uring manggagawa

inapi ng kuhila

pagkat mayamang sadya

2

ano bang dapat gawin

upang ito’y tapusin

bayan muna’y suriin

lipunan ay aralin

3

umano sanhi nito’y

pag-aaring pribado

pagkat mayroon nito’y

siyang haring totoo

4

pribadong pag-aari

ay di kapuri-puri

kung ito yaong sanhi

ng dusa sa kalahi

5

napagsamantalahan

ang mga walang yaman

at naghahari naman

yaong tuso’t gahaman

6

ipunang sosyalista’y

pangarap sa tuwina 

obrero, magkaisa

baguhin ang sistema

* Unang nalathala sa Taliba ng Maralita, ang opisyal na publikasyon ng pambansang organisasyon ng Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML), isyu ng Enero 1-15, pahina 20.

Huwag mahirati sa facebook

HUWAG MAHIRATI SA FACEBOOK

huwag kang mahirating sa facebook nakikibaka

nanunuligsa ng mali gamit ang social media

bagamat walang mali rito pagkat may pandemya

mabuting sa masa'y harapan ding makipagkita

tama lamang na social media'y imaksimisa mo

lalo't may protokol upang di mahawa ang tao

ngunit kung ito lang, nasisikmura mo ba ito?

iba pa rin pag ang masa'y kaharap na totoo

gamitin ang facebook upang balita'y maihatid

gamitin ang social media kung may ipababatid

gamitin ang teknolohiya't labanan ang ganid

at mapagsamantala sa ating uri't kapatid

huwag kang mahirating sa facebook lang kumikilos

mabuting tingnan mo ang buhay na kalunos-lunos

at kausaping personal ang maralita't kapos

at palakasin ang loob nilang mga hikahos

- gregoriovbituinjr.

* Unang nalathala sa Taliba ng Maralita, ang opisyal na publikasyon ng pambansang organisasyon ng Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML), isyu ng Enero 1-15, 2021, pahina 20.

Ang salin ng TENANT sa wikang Filipino

ANG SALIN NG TENANT SA WIKANG FILIPINO
Maikling sanaysay ni Gregorio V. Bituin Jr.

Isa sa mga nakaengkwentro kong salitang talagang dapat pag-isipan kung paano isasalin mula sa Ingles patungong wikang Filipino ay ang TENANT. Ano kaya ang tamang salin ng tenant batay sa gamit nito?

Nagsaliksik ako. Sa dalawang diskyunaryong ginagamit ko ay nakita ko ang kahulugan sa wikang Filipino ang tennt. Sa English-Tagalog Dictionary ni Fr. Leo James English, 33rd printing - 2009, pahina 1062, ang tenant ay:
(1) noun,a person paying rent for the use of land or building. Nangungupahan. Ingkilino (Spanish).
(2) a tenant in land holding: Kasamá.
(3) one that occupies or dwells: Ang nakatira (tumitira).
(4) verb, to hold or occupy as a tenant: Umupa, mangupahan, upahan.

Sa UP Diksiyonaryong Filipino naman, Ikalawang Edisyon 2010, Virgilio S. Almario - Editor, pahina 1241, ang tenant ay: png [Ingles] 1: tao na nagbabayad upang umokupa o gumamit sa lupa, gusali, at iba pa. 2: Agr kasamá. (Ang daglat na Agr ay Agrikultura.)

Sa dalawang diksyunaryo, nangingibabaw ang dalawang salin: nangungupahan at kasamá. Subalit pag iningles natin ang nangungupahan at kasamá, karaniwang hindi agad tenant ang naiisip ng tulad kong laki sa lungsod kundi renter para sa nangungupahan at comrade para sa kasamá, na may tuldik na pahilis sa ikatlong pantig, at companion para sa kasáma kung ang tuldik na pahilis ay nasa ikalawang pantig.

Kaya ano dapat ang salin? Kung gagamitin ko ang nangungupahan batay sa salin ng diksyunaryo, baka mali. Dahil sa palagay ko'y malaki ang kaibahan ng ng renter sa tenant. Ang renter, tulad ng mga nangungupahan ng isang kwarto o isang bahay sa lungsod, ay iba sa tenant. Ang tenant naman ay nangungupahan subalit siya na rin ang nangangasiwa o itinalagang tagapangalaga ng ari-arian ng may-ari. Kaya hindi renter at hindi nangungupahan ang ginagawa kong salin. Sa usapin ng mga maralitang lungsod ay kilala ang katawagang renter dahil din ito ang mga lumilitaw sa mga negosasyon hinggil sa usaping pabahay.

May iba pang salita ang kasamá sa wikang FIlipino, na maaaring pag-isipan din. Sa UP Diksiyonaryong Filipino ay ito ang iba pang kahulugan ng kasama, na ang iba'y nasa wikang lalawiganin: abe, agom, asosyado, gayyem, iba, kada, kauban, kavulun, at kompanyero. Subalit hindi ko iyon magagamit sa ngayon kung mas nais kong maunawaan ng mambabasa ang aking isinalin.

Kaya ano ang dapat na pagsasalin, lalo na ngayong may mga isinasalin akong akda ng ibang manunulat, at ito ngang tenant ang isa sa pinagkunutan ko ng noo. Na marahil ay madali lang sa mga laking probinsya, na may malawak na karanasan sa mga sakahan. Kailangan ko pang umuwi ng lalawigan upang matukoy talaga ang tamang salita sa aking isinasalin.

May nagsabi sa akin, ginagamit na ang tenant sa mga usapan sa wikang Filipino, bakit hindi mo iyon gamitin? Tama naman siya. Baka iyon na nga ang aking gamitin kaysa magsalin pa ng iba. Minsan, naiisip kong isalin ang tenant na tenante, na parang tenyente. Subalit wala naman nito sa diksyunaryo.

Sumang-ayon ako sa sinabi ng aking nakatatandang kapatid na babae na matagal nang nakatira sa lalawigan, na ayon sa kanya ang tenant ay tinatawag na kasama na mabilis ang pagbigkas. Dahil lalawigan ang setting ng akdang aking isinasalin, ginamit ko ang kasamá, na may tuldik na pahilis sa ikatlong titik a at binibigkas ng mabilis, bilang salin ng tenant, at ang kasama na mabagal ang bigkas bilang salin ng comrade o companion.

Sa ganito ko nalutas ang problemang ito. Gayunman, dapat pa ring mas maunawaan ng mambabasa ang gamit ng ating mga tuldik sa balarilang Pilipino, na marahil ay napag-aralan nila nuong elementarya, upang mapag-iba nila ang kasama sa kasamá.

Puspusang pakikibaka

PUSPUSANG PAKIKIBAKA

ayokong dumako sa sentro ng katiwalian

lalo na’y nakakasira ng ating katauhan

na winawalis lang yaong salapi sa hangganan

hinihigaan ang perang galing sa kabang bayan

naroroon lang ako, nakikibakang totoo

kasama ang mga dukha’t laksa-laksang obrero

upang itayo ang isang lipunang makatao’t

yugyugin ang mapagsamantalang kapitalismo

puspusang paglilingkod, puspusang pakikibaka

nangangarap ng pagbabago kasama ng masa

kolektibong kumikilos, walang idolong isa

wala ring manunubos na inaasahan nila

pagkat nasa kamay ng uring manggagawa’t masa

ang pinapangarap nating panlipunang hustisya

tuloy ang laban, patuloy tayong mag-organisa

hangga’t tunay na lipunang makatao’y kamtin na

- gregoriovbituinjr.

* Unang nalathala sa Taliba ng Maralita, ang opisyal na publikasyon ng pambansang organisasyon ng Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML), isyu ng Enero 1-15, 2021, pahina 20.

Ang proyektong yosibrick

Ang proyektong yosibrick

iniipon ko ang mga upos ng sigarilyo
pagkat isa sa naglipanang basura sa mundo
gagawing parang ekobrick, yosibrick ang tawag ko
tinitipon bakasakaling may magawa rito

di lang ito pagsiksik ng upos sa boteng plastik
kundi mabatid sa basurang ito'y may umimik
may magagawa ba sa upos na nagsusumiksik
sa kanal, lansangan, sa laot nga'y basurang hitik

di ako nagyoyosi, ito'y akin lang tinipon
upang gawing yosibrick habang hanap ay solusyon
sa hibla nito'y baka may magawa pang imbensyon
baka mayari'y bag, sapatos, pitaka, sinturon

ang upos ng yosi'y binubuo ng mga hibla
nagagawang lubid ang mga hibla ng abaka
at nagagawang barong ang mga hibla ng pinya
sa hibla naman ng upos baka may magawa pa

panimula pa lang itong yosibrick na nabanggit
baka may maimbentong hibla nito'y magagamit
na sana'y may magawa pa ritong sulit na sulit
para sa kalikasan, ito ang munti kong hirit

- gregoriovbituinjr.

Gamit na mantika'y huwag itapon sa lababo

Gamit na mantika'y huwag itapon sa lababo

isang alalahanin yaong sadyang sumambulat
pagkat tayo ang tinamaan sa isiniwalat
ng ulat na kapaligiran nati'y nawawarat
dahil sa ating kagagawang di pala marapat

mga gamit na mantika'y huwag basta itapon
sa lababo, saan ba natin ibubuhos iyon?
itong sabi sa ulat, ano bang kanilang layon?
magsuring mabuti't anong ating maitutulong?

mantika'y maaaring dumaloy sa sapa't ilog
o sa karagatan o sa katubigang kanugnog
papatay sa mga isda, tanim ay malalamog
apektado pa'y ibang nilalang na madudurog

sasakalin ng gamit na mantika ang nilalang
pupuluputan ng sebo ang kanilang katawan
nakababahalang ulat na dapat lang malaman
nang ito'y malapatan ng angkop na kalutasan

- gregoriovbituinjr.

* ang ulat at litrato'y mula sa fb page ng kumpanyang RMC Oil Ecosolutions

Mga tiket ng bus

Mga tiket ng bus

basura na ba sila matapos bumaba ng bus
na mahalagang papel sa paglalakbay mong lubos
na naipon ko pala sa bag patunay ng gastos
sa kabila ng tag-araw at pagdatal na unos

maliit mang papel yaong minsan nasusulatan
ng mga salitang dumaplis na napagnilayan
ng taludtod na di dapat mawaglit sa isipan
ng saknong na hangad ay pagbabago ng lipunan

mga tiket ng bus na saksi sa maraming kwento
at karanasan habang ako'y paroo't parito
mga kwentong kung tipunin ay maisasalibro
upang maipabasa sa mga anak at apo

mga tiket bang ito'y dapat ko nang ibasura
pagkat basura na lang sa bag ko't wala nang kwenta
serbisyo sa paglalakbay nga'y iyon ang halaga
subalit dahil nagamit na'y dapat itapon na

- gregoriovbituinjr.

Sa kaarawan ng aking kabiyak

Sa kaarawan ng aking kabiyak

Liberty ang pangalan na kaytagal kong hinanap
Hanggang makadaupang palad ang paglayang hagilap
Liberty, Freedom, Paglaya, Kasarinlang pangarap
Nasa'y pagbabago ng lipunang walang nagpapanggap

Sa kaarawan mo, O, Liberty kong sinisinta
Nananahan ka na sa aking puso't laging kasama
Bawat igkas niring panitik ay ikaw ang musa
Ikaw ang diwata sa balintataw ko't humalina

Sa panahon man ng pandemya't maraming kawalan
Nawa'y lagi kang malusog at malakas ang katawan
Bating mula sa puso'y "Maligayang kaarawan!"
At gaya ng sabi nila, "Have many more birthdays to come!"

- gregoriovbituinjr
01.06.2020

Di dapat antas-dalo lang

DI DAPAT ANTAS-DALO LANG

dapat kumilos tungong pagbabagong panlipunan
ang ating napapasama sa rali sa lansangan
di dapat antas-dalo ang kanilang kahinatnan
ito'y napagtanto ko sa maraming karanasan

dapat mapakilos silang nagkakaisang diwa
nagkakaisang puso, tindig, dangal, at adhika
pinag-alab ang apoy sa damdaming di humupa
upang palitan na ang sistemang kasumpa-sumpa

di dapat hanggang antas-dalo lang ang mapakilos
kundi unti-unting mamulat bakit may hikahos
sasama sa rali, kakabig dahil kinakapos
pag ganyan ang nangyari'y wala tayong matatapos

kung antas-dalo lang, di nauunawa ang layon
dahil walang magawa't nakatunganga maghapon
dama mo ba'y bigo sa pag-oorganisang iyon?
humayo't maging masigasig sa inyong natipon

- gregoriovbituinjr.
01.01.2021

Pinyuyir Tuol

PINYUYIR TUOL
(an acrostic poem)

Pagbati po sa inyo ng Manigong Bagong Taon
Ito'y mula sa puso't diwang hindi makakahon
Nais kong pasalamatan ang bawat isa ngayon
Yamang naging bahagi kayo ng buhay ko't layon
Uugitin natin ang magandang kinabukasan
Yaring buhay na'y aking inalay para sa bayan
Itatayo ang pinapangarap nating lipunan
Rinig mo iyon sa pintig ng puso ko't isipan
Tutulan bawat pang-aapi't pagsasamantala
Upang makataong lipunan ay maitatag pa
O, Manigong Bagong Taon muli't bagong pag-asa
Lalo't naririto pang malakas at humihinga
- gregoriovbituinjr.
01.01.2021

Karatula sa pinto

Karatula sa pinto

tinitiyak kong naka-lock ang dalawang seradura
subalit napapansin ko'y talagang kakaiba
bakit bukas na ang nasa taas na seradura
gayong kagabi nga'y ini-lock ko itong talaga

ayokong mag-isip ng anuman, subalit dapat
na sa ating pagtulog ay tiyaking nag-iingat
pag madaling araw nga'y maiingay pa sa labas
baka seradura'y pinagtitripan ng pangahas

kaya nagsulat ako ng karatula sa pinto
pinaskil ko sa loob upang kasama'y matanto
mag-ingat, pag lalabas na'y idoble-lock ang pinto
gayon ang gawin pag matulog nang lango o hapo

maging mapangmatyag sa pagbantay ng opis-bahay
mahirap nang masalisihan, baka pa mapatay
dapat laging maging alisto, ingatan ang buhay
upang walang nagmamahal na agad malulumbay

- gregoriovbituinjr.
12.31.2020, 8:49 am

Wala bang sagutin ang negosyante ng paputok?

Wala bang sagutin ang negosyante ng paputok?

kayraming pangamba sa pagdatal ng Bagong Taon

pagkat marami nang nawalan ng daliri noon

dahil sa paputok, naputukan ang mga iyon

may ligaw na bala ring buhay ng bata'y binaon

Enero a-Uno, kayraming kalat sa kalsada

dagdag polusyon na sa hangin, uusok-usok pa

ligalig din sa alagang hayop ay makikita

baka magdulot pa ng sunog, paputok ang mitsa

pinagamot na ba ng nagbebenta ng paputok

ang mga naputukan, wala pa akong naarok

wala silang pakialam basta sa tubo'y hayok

kawawa ang mga naputulan, panay ang mukmok

wala pang napuputukang kanilang pinagamot

mga pampaospital nito'y di nila sinagot

gayong produktong paputok nila ang dito'y sangkot

tapos wala silang sagutin? sila'y mga salot!

gawaan ng paputok ay ipasara't mapigil

hayok sa tubo ang kapitalistang mapaniil

Bagong Taon ay pinagkakitaan nilang taksil

ngingisi lang silang buhay ng iba'y dinidiskaril

- gregoriovbituinjr.

* Litratong kuha ng makatang galâ habang naglalakad kung saan-saan

* Unang nalathala sa Taliba ng Maralita, ang opisyal na publikasyon ng pambansang organisasyon ng Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML), isyu ng Disyembre 16-31, 2020, pahina 20.

Tanagà talaga

TANAGA TALAGA

1

ah, tanagà talaga

ang nagawa tuwina

ang nalilikha’y saya

pag diwa’y gumagana

2

minsan, iyang pagkatha

ay nakakatulala

minsan tumitingala

sa ulap tumutudla

3

ang mutya'y kausapin

ang diwata'y sambahin

silang inspirasyon din

sa katha't adhikain

4

nobelang mapagmulat

ang nais kong masulat

lumuluksong pulikat

sa binti'y nababakat

5

di tayo nag-iisa

sa oras ng pandemya

tatayo tayong isa

nang alwan ay madama

6

huwag mong tinutuya

ang aking mga tula

ito'y para sa dukha

at kapwa manggagawa

- gregoriovbituinjr.

* Unang nalathala sa Taliba ng Maralita, ang opisyal na publikasyon ng pambansang organisasyon ng Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML), isyu ng Disyembre 16-31, pahina 20.

Halina't mag-ekobrik

HALINA'T MAG-EKOBRIK

halina't mag-ekobrik

huwag patumpik-tumpik

tipunin at isiksik

sa mga boteng plastik

iyang basurang plastik

patigasing parang brick

gagawin nating silya

o kaya'y mga mesa

o baka istruktura

sa hardin o sa plasa

palamuti sa pista

ang plastik na basura

halina't mag-ekobrik

at gupitin ang plastik

saka mo isisiksik

doon sa boteng plastik

patigasing parang brick

iyan na ang ecobrick

- gregoriovbituinjr.

Asam na pag-asa

Ang sabi ng paham

ANG SABI NG PAHAM

Ika ng isang paham, tayo'y dapat makialam

sa mga isyung panlipunan, tayo'y makiramdam

walang sinumang nabubuhay sa sarili lamang

kundi magtulungan tayong may samutsaring agam

hindi umiinom ng sariling tubig ang sapa

hindi kumakain ang puno ng sariling bunga

hindi aarawan ng araw ang sarili niya

hindi susuntukin ng tao ang sariling panga

mga sinabi ng paham ay ating unawain

maging masaya't ang sarili'y huwag mong dayain

isang lipunang makatao’y ating pangarapin

ang lipunan, bayan, masa, kapwa'y organisahin

ipagtanggol ang masa laban sa kapitalismo,

laban sa mapang-api, mapagsamantala’t tuso

ang binilin ng paham ay tunay na prinsipyado

kaya mabuhay tayong nakikipagkapwatao

- gregoriovbituinjr.

* Unang nalathala sa Taliba ng Maralita, ang opisyal na publikasyon ng pambansang organisasyon ng Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML), isyu ng Disyembre 16-31, pahina 20.

Tatak na apakan habang nakapila

Tatak na apakan habang nakapila

tiyakin mong maapakan ang tatak sa bangketa

isang metrong distansya'y tiyakin pag nakapila

lalo't bumibili ka sa palengke, groseriya, 

sa mall, hardware, canteen, o maging gamot sa botika

tiyakin nating nagagawa ang social distancing

habang naka-face mask at face shield na dapat suutin

dahil may COVID na hangaring maiwasan natin

upang hindi raw magkahawaan sa COVID 19

panahong ayaw natin, pandemyang nakakapagod

walang trabaho, ang dama'y gutom, wala nang sahod

sitwasyong walang magawa kundi tayo'y sumunod

nakakairitang kalagayan, tayo'y hilahod

sa ngayon, sumunod ang tangi nating magagawa

pakikisama na rin sa mga pumilang madla

kalunos-lunos na sitwasyong di pa humuhupa

na ang dulot sa karamihan ay kaawa-awa

- gregoriovbituinjr.

Pagpupugay sa KPML

Pagpupugay sa KPML

Mabuhay ang K.P.M.L.! Mabuhay!

sa inyo'y taas-noong pagpupugay!

lalo't kayo'y mga kasanggang tunay

na sadyang patuloy na nagsisikhay

upang makamit ang lipunang pakay

lipunang makatao'y itatayo

upang mawala ang dusa't siphayo

na dulot ng kahayukan sa tubo

ng sistemang kalat saanmang dako

at sa dalita'y nakapanduduro

O, K.P.M.L., ituloy ang laban

tungo sa pagbabago ng lipunan

habang prinsipyong sosyalista'y tangan

mapagsamantalang uri'y labanan

nang lipunang makatao'y makamtan

- gregoriovbituinjr.

Kwento ng Dalawang Aso

"Friend is the key of love." 

~ ayon sa karatula sa isang trak

Kwento ng Dalawang Aso

mayroong dalawang itim na asong magkasama

magkaibigan lang ba o magkasintahan sila?

habang tila nakatitig sa nar'ong karatula

"Friend is the key of love" na patama ba sa kanila?

nakita ko lamang ang karatulang nadaanan

kinuha ang kamera't iyon ay nilitratuhan

ngunit biglang sumulpot ang mga aso kung saan

na animo'y may kwento silang nais ipaalam

naks naman! tanging nasabi sa kuha kong litrato

na pag tiningnan mo'y may mababanaag na kwento

ano nga bang pakialam ko sa dalawang aso

kung sila'y nagmamahalan na sa kanilang mundo

- gregoriovbituinjr.

* kuhang litrato ng makatang gala habang naglalakad-lakad kung saan-saan

Samutsaring tanagà

SAMUTSARING TANAGA

1

Oo, tuloy ang laban!

Wala dapat iwanan!

Kahit sa kamatayan

Misyon, huwag pigilan

2

tutulog-tulog lamang

sa kanilang pansitan

kaya natutuyuan

pati ang lalaugan

3

mabuti nang iskwater

kaysa lider na Hitler

andami ng minarder

pati mga pagerper

4

pagtingala sa langit

naroong umaawit

ang anghel na kayrikit

na sa puso’y umakit

5

ang binibining mutya

ay totoong diwata

sa ganda’y natulala

puso’y di nakawala

6

ibagsak ang gahaman

baguhin ang lipunan

tungo sa kagalingan

at pag-unlad ng bayan

- gregoriovbituinjr.

* Unang nalathala sa Taliba ng Maralita, ang opisyal na publikasyon ng pambansang organisasyong Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML), isyu ng Disyembre 1-15, 2020, pahina 20.

Sa alabok ng kawalan

ihatid mo man ako sa alabok ng kawalan

pagkat turing mo sa akin ay basurang dalatan

pasiya ko'y magpatuloy sa pakikipaglaban

kaysa maging tuod na sa langit nakatanghod lang

mabining rosas ay di ko hahayaang malanta

aalagaan ko't arawang didiligan siya

tulad ng tanim, kamatis, bawang, sibuyas, luya

alagaan ang punong namumunga, santol, mangga

anumang maisip kong kwento, ikukwento ko lang

anumang sumaging paksa ay itutula ko lang

saya, luha, may poot mang sa dibdib naglalatang

basta't sa dukha't kapwa mo'y hindi ka nanlalamang

pag napagod ka'y bumalik ka't huwag papipigil

malayang puntahan ang sinta't halik ay isiil

maging prinsipyado't labanan yaong mapaniil

sa kasama't kaibiga'y huwag kang magtataksil

walang katapat ang katapatan ko sa prinsipyo

ganito ko ilarawan ang niyakap kong mundo

nais kong maabutan pang ang obrero'y nanalo

sa alabok man ng kawala'y maihatid ako

- gregoriovbituinjr.

Tanagà sa Botika

TANAGA SA BOTIKA

Kamimura Botika

gamot ay sadyang mura

tiyak bagong-bago pa

pag bumili'y dito na

sa pangalan pa lamang

nakakaakit tingnan

nakakatuwang bilhan

ng simpleng mamamayan

ito na'y nakaukit

sa diwa ng maysakit

lalo't namimilipit

na sa gastusin, gipit

gamot sa ubo, lagnat,

sipon, mura na't sapat

masasabi mong sukat

ay maraming salamat

- gregoriovbituinjr.

* kuha ang litrato sa Km. 5 ng La Trinidad, Benguet

* ang tanagà ay katutubong tulang may pitong pantig bawat taludtod

Paghandaan ang Climate Emergency

paghandaang mabuti

ang climate emergency

nang tayo'y di magsisi

doon sa bandang huli

karapatan ng madla

kagalingan ng kapwa

kaligtasan ng dukha

at mga manggagawa

ang klima'y nagbabago

sistema'y di mabago

tao'y natutuliro

pag bumaha't bumagyo

kung pagbabago ay change

at sukli sa dyip ay change

nais nati'y system change

at di iyang climate change

minsan di mapakali

kaya bago magsisi

paghandaang maigi

ang climate emergency

- gregoriovbituinjr.

* Kuhang litrato ng makatang gala sa Urban Poor Assembly noong Disyembre 7, 2020 sa Bantayog ng mga Bayani

Respeto

RESPETO

social distancing sa pag-aabang ng masasakyan

sundin ang mga nilagay na bilog sa lansangan

doon kayo umapak, isang metro ang pagitan

habang suot ang face mask upang di magkahawaan

magaling ang nakaisip, sadyang disiplinado

para sa kalusugan at kagalingan ng tao

di ka man maniwala sa COVID, sumunod tayo

bukod sa pakikisama, sa kapwa'y pagrespeto

- gregoriovbituinjr.

Paggawa ng ekobrik

PAGGAWA NG EKOBRIK

Munting sanaysay ni Greg Bituin Jr.

Nitong Nobyembre 18, 2020, ay nagtungo ako sa tanggapan ng Philippine Alliance of Human Rights Advocates (PAHRA) upang aking pirmahan ang ilang dokumento hinggil sa isang petisyon sa Korte Suprema nang ibinigay sa akin ni kasamang Jackie ang natipon nilang isang bag na walang lamang plastik ng mga kape. Aba’y alam pala niyang ako’y nageekobrik. Ibig sabihin, ginugupit ko ang mga malilinis na plastik, tulad ng mga ubos na kape upang ipasok sa boteng plastik at gawing ekobrik. Patitigasin iyon na parang brick na pawang laman lang ay mga plastik. Para saan ba ito? Ang mga natipong ekobrik ay pagdidikitin upang gawing istruktura, tulad ng upuan o kaya’y lamesa. Maraming salamat, Ate Jackie!

Nananalasa ang mga basurang plastik sa ating kapaligiran, pati na sa ating mga karagatan. Kaya may mga nag-inisyatibang ipasok ang mga plastik sa loob ng boteng plastik upang mapaliit ang basura. 

Nagsimula ito sa Mountain Province, nakita ng isang Canadian, at ginawang kampanya laban sa plastik. Ngayon ay marami nang nageekobrik sa iba’t ibang panig ng daigdig. Nabuo ang Global Ecobrick Alliance o GEA, kung saan isa ako sa nakatapos, at may sertipiko.

Sa paggawa nito, dapat malinis ang mga plastik at walang latak, halimbawa, ng kape. Dahil kung marumi, baka may mabuong bakterya na sa kalaunan ay sisira sa mga ekobrik na ginawang istruktura tulad ng silya o lamesa, na maaaring mapilayan ang sinumang uupo doon. 

Upang matuto pa, tingnan ang GoBriks.com sa internet.

* Unang nalathala sa Taliba ng Maralita, ang opisyal na publikasyon ng pambansang organisasyon ng Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML), isyu ng Disyembre 1-15, 2020, pahina 16.

Bukrebyu: Ang librong "Che: A Graphic Biography" ni Spain Rodriguez

BUKREBYU

ANG LIBRONG “CHE: A GRAPHIC BIOGRAPHY” NI SPAIN RODRIGUEZ

Munting sanaysay ni Greg Bituin Jr.

Nakita ko lang sa aklatan ng Bukluran ng Manggagawag Pilipino (BMP) ang aklat na “Che: A Graphic Biography” ni Spain Rodriguez. Inilarawan niya ang talambuhay ni Che Guevara sa pamamagitan ng komiks, o ng mga larawan. Bagamat nakagawa na rin ako ng libro ni Che Guevara noon, iyon ay pulos mga salin ng mga sulatin ni Che.

Iba ito, talambuhay ni Che na isinakomiks. Nakasulat sa Ingles at magaganda ang pagguhit ng mga larawan, na nasa black-and white, hindi colored. Subalit nakakahalina dahil sa galing ng tagaguhit at awtor na si Spain, kaygandang pangalan.  

Si Che Guevara ang isa sa mga kasamahan ni Fidel Castro nang ipinanalo nila ang rebolusyon sa Cuba noong 1959. Kinikilala siyang “the most iconic revolutionary of the twentieth century”, ayon sa libro. Sabi pa, “It portrays his revolutionary struggle through the appropriate medium of the under-ground political comic – one of the most prominent countercultural art form of the 1960s.” Wow, bigat!

Kaya kahit nasa wikang Ingles ay binasa ko ang kasaysayang komiks na ito. Kung may pagkakataon, nais ko itong isalin sa wikang Filipino.

Inirerekomenda ko itong basahin ng mga estudyante at aktibista, at sinumang nagnanais ng kalayaan ng bayan mula sa kuko ng mapang-api at mapagsamantala.

* Unang nalathala sa Taliba ng Maralita, ang opisyal na publikasyon ng pambansang organisasyon ng Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML), isyu ng Disyembre 1-15, 2020, pahina 15.

Apakang bilog habang nag-aabang ng sasakyan

Apakang bilog habang nag-aabang ng sasakyan

kinunan ko ng litrato ang bilog na apakan

na isang metro ang distansya habang nag-aabang

ng masasakyan sa pagtungo sa paroroonan

tandang sa panahon ng pandemya, tayo'y pumila

social distancing bilang respeto sa bawat isa

bakasakaling COVID-19 ay maiwasan pa

simpleng pagsunod at pagtalima sa patakaran

batas sa inhinyering na gabay sa mamamayan

na kung walang bilog, disiplina'y di mo malaman

may bilog upang sa pila'y di magkalabo-labo

bilog para sa kaayusan at pagkakasundo

habang disiplina raw ang kanilang binubuo

nag-aabang ng sasakyan, bilog na'y aapakan

madali namang makaunawa ng sambayanan

ulo nama'y di binibilog ng pamahalaan

- gregoriovbituinjr.