Miyerkules, Setyembre 30, 2020

Ang karatula sa dyip

"No face mask, no ride" ang mas lohikal nitong mensahe
nakapaskil sa dyip kaninang ako'y namasahe
malaking NO't tig-apat na letrang magkakatabi
disenyo nito'y tila may kaibang sinasabi

tingnan muli ang ayos ng letra't baka matawa
"No face", aba'y wala ka bang mukhang ipapakita?
"No mask", anong tingin nila sa mukha mo, maskara?
"No ride", di ka makakasakay, pag wala kang pera?

minsan, natatawa lang tayo sa ating sarili
lalo't disenyo sa karatula'y kaiba kasi
"No face mask, no ride", pwede pag magandang binibini?
pag walang face mask, bawal sumakay, kahit ang seksi!

pag "no face, no mask, no ride", iba na ang kahulugan
matatawa ka na lang pag disenyo'y inayunan
malamig, di malagim, ang pusikat na karimlan
buti't sa pag-uwi'y may dyip pa rin akong nasakyan

- gregoriovbituinjr.

Imbudo para sa pageekobrik

mas madali nang magpasok ng ginupit na plastik
sa maliliit na bunganga nitong boteng plastik
gamit ang imbudo upang plastik ay maisiksik
upang bumilis ang trabaho sa pageekobrik

kaya nang makita ko ang imbudo sa groseri
kasama ko si misis, ito'y amin nang binili
at dahil na rin sa imbudo, mas nakawiwili
ang gawaing pag-eekobrik, ako mismo'y saksi

noon, natatapon sa sahig ang mga ginupit
na plastik, ngayong may imbudo, kaydaling isingit
walang nahuhulog na plastik lalo't maliliit
tila mas may inspirasyon sa panahong malupit

panahong kaylupit dahil sa kwarantina't COVID
kaya sa pageekobrik ang buhay nabubulid
subalit ayos lang habang may trabaho pang lingid
hintay pa ang patawag, magsimula pag nabatid

- gregoriovbituinjr.


Huwag magtapon ng basura sa karagatan

kayganda ng payo sa kwadernong aking nabili
kwadernong dapat gamitin ng mga estudyante
madaling maunawaan, sadyang napakasimple
halina't basahin: "Do not throw garbage into the sea."

pakatitigan mo pa ang mga dibuho roon
isdang may plastik sa tiyan pagkat kumain niyon
kahihinatnan ng tao pag nangyari'y ganoon
kakainin natin ang isdang plastik ang nilamon

nabubulunan na nga ang karagatan sa plastik
kagagawan iyon ng tao, dagat na'y humibik
paano malulutas ang basurang inihasik
ng tao sa dagat, kilos, huwag patumpik-tumpik

ngunit ngayong nananalasa ang coronavirus
lumaganap muli ang plastik, di na mabatikos
ngunit sino bang lulutas sa problema'y aayos
sa daigdig na sa plastik nalulunod nang lubos

hangga't di pa huli ang lahat, tayo'y magsigalaw
bago pa tayo balingan ng plastik na halimaw
plastik ay di nabubulok, tila ito balaraw
sa ating likod, kumilos na tayo, ako, ikaw

- gregoriovbituinjr.

Mahirap indain

mahirap indain ang samutsaring naririnig
dahil walang trabaho'y pabigat, nakabibikig
dapat nang umalis na tila di mo napakinig
yaong ayaw mapakinggang mapang-uyam na tinig

pabigat, palamunin, wala kasing sinasahod
di naman papepi, lampa, o mahina ang tuhod
bakit di magtrabaho't kumayod lang at kumayod
kaysa tumunganga't mangalay ang leeg at likod

subalit ayaw tanggapin sa trabaho ang tibak
di kabisado ang salita, sila'y hahalakhak
wala ring mga bakante, kung gusto mo'y magsibak
ng kahoy na kinuha't sibakin doon sa lambak

walang problema kung kaya, ang trabaho'y gagawin
basta huwag lang paparinggang ako'y palamunin
anumang trabaho'y kakayanin ko't papasukin
basta kahit ako'y tibak ay kanilang tanggapin

huwag lang nilang hamakin ang aking pagkatao
na pabigat at palamunin dahil walang sweldo
kung patuloy pang lalaitin, aalis na ako
at muling babalik sa kinikilusan kong mundo

- gregoriovbituinjr.

Martes, Setyembre 29, 2020

Ang mutya sa balintataw

nakikita ko ang mutyang nakangiti sa hardin
sa aking balintataw ay naroong anong hinhin
ako ba'y namalikmata o nanaginip man din
pagkat bigla siyang nawala't tinangay ng hangin

anong ganda ng mutya kung ipipinta sa kambas
habang tinutula ko ang kariktan niyang wagas
baka ngiti niya ang sa sakit ko'y makalunas
habang aking haraya'y paduyan-duyan sa taas

tila ako isang raha doon sa daigdigan
na laging nakikipaghuntahan sa mamamayan
pag sumagi sa isip ang mutya'y natitigilan
subalit panibagong tula'y nalilikha naman

ang mutya kayang iyon ang musa nitong panitik
pag nariyan siya, pluma ko'y sa papel hahalik
habang tinutulungan yaong masang humihibik
ng kawalan ng hustisya kaya naghihimaghik

- gregoriovbituinjr

* kinatha matapos basahin ang "Notorious Literary Muses from Best to Worst" na nasa kawing na https://lithub.com/notorious-literary-muses-from-best-to-worst/

Kaygandang islogan sa kwaderno

"The least I can do is speak out for those who cannot speak for themselves." - islogan sa isang pabalat ng notbuk

kayganda ng islogan sa kwadernong nabili ko
wala nang alinlangang binili ko agad ito
sinasalamin nito ang yakap kong prinsipyo
na niyakap ko't umukit sa aking pagkatao
bilang makata, bilang aktibista, bilang ako

ako'y isang lingkod ng uring manggagawa't masa
sa pagkilos, pagtula, pagkatha, pagpropaganda
upang kamtin ng bayan ang panlipunang hustisya
lumalaban sa mapang-api't mapagsamantala
inaadhika'y palitan ang bulok na sistema

oo, nagsasalita ako para sa dalita
para sa karapatan, hustisya, api't kawawa
lalo pa't pipi't bingi ang namumunong kuhila
sa burgesya'y una ang tubo't negosyo, di dukha
sa tibak na tulad ko'y lipunang mapagkalinga

patuloy pa ako sa pakikibaka ng uri
upang sistemang bulok ay di na mananatili
para sa dukha, obrero, api'y nagpupunyagi
para sa magsasaka, babae, bata, kalahi
upang ilagay sa tuktok ang uring inaglahi

- gregoriovbituinjr.

Pageekobrik muli

isang linggo rin akong tumigil na mag-ekobrik
di dahil walang plastik kundi dama'y tumitirik
pulos iyon na lang, araw-gabi nang nagsisiksik
kahungkagan ng buhay-kwarantina'y dumidikdik

tila ba pageekobrik ko'y isang pagmumukmok
damang kahungkagan sa akin nakapagpalugmok
ang kahungkagang ito'y nakasisira ng tuktok
bagamat di ko masabing sa puso'y umuuk-ok

pageekobrik na ito'y magandang adhikain
nabubulunan sa plastik ang ilog, dagat natin
dahil nga sa coronavirus, balik-plastik pa rin
kampanyang anti-plastik ay tila ba natigil din

subalit ngayon, sinimulan ko muling maggupit
ng maraming plastik na naiipon kong malimit
hungkag man ang dama'y mageekobrik pa ring pilit
magekobrik hangga't sa kwarantina'y nakapiit

- gregoriovbituinjr.

Lunes, Setyembre 28, 2020

Tanaga sa panahon ng kwarantina

mahirap magkasakit
sa lockdown na kaylimit
ramdam mo'y anong lupit
sa panahong di sulit

kailangang mag-ingat
huwag kang malilingat
agapan pag may sinat
at iwasan ang lagnat

face mask, social distancing
face shield, huwag babahing
kung sakaling hihimbing
diwa'y alisto't gising

dapat kang may alkohol
tanging tagapagtanggol
sa sakit na sasapol
o virus na hahabol

ano bang dapat gawin
nang di tayo gutumin
aba'y pabitin-bitin
na itong buhay natin

wala nang nakakapa
sa bulsa ang dalita
walang kita't kalinga
at lagi pang tulala

kwarantina'y kaytagal
laging natitigagal
ramdam ko'y isang hangal
na ulo'y binubuntal

gutom ang kalaban
pabrika'y nagsarahan
baka mapagpasyahan
umuwing lalawigan

babalikan ang bukid
kaysa lungsod mabulid
ang sakit ay balakid
sa buhay na matuwid

- gregoriovbituinjr.

* Ang tulang ito'y unang nalathala sa pahayagang Taliba ng Maralita, ang opisyal na publikasyon ng pambansang organisasyong Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML), isyu ng Setyembre 16-30, 2020, pahina 20.

Sa ika-25 anibersaryo ng Mining Act sa bansa

aba'y pangdalawampung anibersaryo na pala
nitong Mining Act sa bansa, ano bang nangyari na
batas na nagwasak sa paligid, buhay, kultura
wasak na bundok, lupang minina'y may lunas pa ba

di ba't ang ating kapaligiran ay napinsala
pati mapagkukunan ng tubig na'y nasisira
puno't pananim, katutubo'y apektadong lubha
nangyari sa Boac noon ay isang halimbawa

bakit tuwang-tuwa kayong minimina ang bundok
biktima rin ba kayo ng kapitalismong hayok
ilang kabundukan na ba ang kinalbo ang tutok
dahil sa mina, ilang buhay na ang nangalugmok

kayraming pinalayas sa lupa nilang sakahan
batbat ng karahasan sa mga lupang minahan
bansa'y pangalawa na sa kayraming pinapaslang
buhay ng environmental defenders nga'y inutang

noon, bakit pinayagang magmina ang dayuhan
ngayon, bakit payag na payag ang pamahalaan
madaling pasunurin ng negosyanteng gahaman
tila wala nang pakialam sa kapaligiran

di ba't mas mahalaga pa ang tao kaysa tubo
bakit sinisira ang lupain ng katutubo
bakit winawasak ang mga lupaing ninuno
bakit lupang minina'y hinuhugasan ng dugo

tama na, sobra na, ang Mining Act ay palitan na
ang panawagan namin ay panlipunang hustisya
tulad ng ginawa noon ni Secretary Gina
minahang sumira ng kalikasan ay isara

- gregoriovbituinjr.

* kinatha at inihanda ang tulang ito para sa pagkilos sa DENR ngayong araw, 09.28.2020

https://news.mongabay.com/2020/03/the-fight-goes-on-for-opponents-of-a-philippine-mine-given-a-new-lease-on-life/
https://news.abs-cbn.com/focus/07/05/16/beyond-responsible-mining-in-the-philippines
https://mb.com.ph/2020/08/03/denr-to-anti-mining-groups-dont-mix-up-issue-of-insurgency-and-environment/https://www.worldpoliticsreview.com/articles/26506/fleeing-violence-the-philippines-anti-mining-activists-are-trapped-in-a-waiting-game
https://www.alyansatigilmina.net/single-post/2020/09/25/Press-Statement-Pandemics-are-linked-to-mining-and-climate-change

Linggo, Setyembre 27, 2020

Tula ng desperado

anong kasong pulitikal ang aking aakuin
upang makabalik sa lungsod at sa'king tungkulin
bakasakaling ako'y muli rin nilang kulungin
upang sa pagsilbi sa bayan ay makabalik din

aakuin ko bang ako'y isang propagandista
ng kilusang masang patuloy na nakikibaka
aakuin ko bang masugid akong aktibista
upang kamtin ng masa ang panlipunang hustisya

aakuin ko bang sa heneral na mapaniil
na napatay noon ay isa ako sa bumaril
aakuin ko bang sa mapang-abusong koronel
ang naghiganti para sa dukhang kanyang kinitil

aakuin ko ba pati sugat ng katarungan
upang makabalik lang sa paglilingkod sa bayan
ayokong ituring na sa laban ay nang-iwan
ako na'y makulong o gawaran ng kamatayan

- gregoriovbituinjr.

Sabado, Setyembre 26, 2020

Ang ibinigay sa aking dalawang aklat

After manggaling ng Bookends sa Baguio, nakipagkita si misis sa kanyang amiga na palagay ko'y nasa 65-70 years old na. Pinatuloy kami sa kanilang tahanan at doon nananghalian. First time kong na-meet ang matanda, at agad niya akong binigyan ng dalawang libro. 

Ang Kite Runner ni Khaled Hosseini, tungkol sa bansang Afghanistan, na nasa 398 pages. Ang ikalawa at agad kong binasa dahil nagkainteres agad ako, ang aklat na Prisoners of Geography, Ten Maps that tell you everything you know about global politics, nasa 320 pages. 

Kaibigan ni misis, first time ko na-meet, ngunit dalawang political books ang aking natanggap mula sa kanya. Alam kaya niyang political activist ako? Gayunman, ako'y lubos na nagpasalamat sa kanya, na mula sa Lipa, Batangas, na ang asawa ay from Baguio.

- gregoriovbituinjr.

Nabili kong dalawang literary books sa Book Ends

Nabili ko sa Book Ends Bookshop sa Baguio City ang dalawang literary books na ito: katipunan ng mga tula ng makatang Ingles na si William Wordsworth, at ang koleksyon ng sanaysay sa kritisismo ni American-British poet na si T. S. Eliot. Imbes na P400 ang dalawang aklat ay naka-discount ako, P250 na lang. 

Ang Wordsworth Poetical Works, 780 pages, imbes na P250 ay P150 na lang. Iyon namang Selected Prose of T. S. Eliot, 320 pages, na P150 ang presyo ay P100 na lang. Naka-discount ako ng makita ng staff ng bookstore na kasama ko si misis. Kakilala kasi sila ni misis, at lagi doon si misis noon na naglulunsad ng training sa ecobrick at bokashi. Buti na lang, naka-discount sa 2 literary books ang makata.

- gregoriovbituinjr.

Sa sementeryo ng Malabon

dalawang kwento itong nabatid ko't nasaliksik
sa sementeryo ng Malabon ay may natititik
napag-usapan lamang namin habang bumabarik
na marahil din sa iba'y kwentong kahindik-hindik

may rebulto roong tulad ng drowing sa hinyebra
subalit baligtad ang pag-ukit ng matapos na
nasa ibabaw si Taning, nag-ukit nga'y lasing ba?
habang nasa ilalim si San Miguel sa dalawa

sa lapida ni Ben Tumbling ay may ukit na tula
kriminal mang naturingan, siya'y pinuring sadya
binasa ko ang buong tula't ako'y napahanga
kaykinis ng katha, pantig pa'y bilang na bilang nga

ito'y nasaliksik ko lang, di ko pa nadadalaw
nais ko itong puntahan, makita balang araw
ang sementeryo ng Malabon kung makita ko raw
sisigla ang haraya't mga diwata'y sasayaw

- gregoriovbituinjr.

Ang una kong tagay sa anim-na buwang kwarantina

ang aking bahay-alak ay muli kong napalamnan
sa unang pagkakataon nitong anim-na-buwan
ng panahong kwarantinang uhaw sa kalasingan
tila ba nagsaya ang mga bulati sa tiyan

katagay ko'y dalawang bayaw na pinsan ni misis
di man madaldal, bangka ako sa kwentuhan, tsismis
nagiging matabil pag may tagay, di makatiis
samutsaring paksa'y napag-usapan, di man labis

isang malaking Red Horse, dalawang boteng hinyebra
pulutan ay fish cracker at may munting kamatis pa
drowing sa hinebra'y napag-usapan, anong saya
pati ang unang tagay na dinasalan pa nila

samutsari raw ang seremonya sa unang tagay
sa iba't ibang tribu raw, may seremonyang taglay
para sa kaligtasan sa pag-uwi, walang away
may bagong saliksik na namang akong naninilay

salamat sa tagay malipas ang anim na buwan
muling sumigla ang imahinasyon at kwentuhan
may mga bagong saliksik, plano't napag-usapan
na isusulat ko't ilalathala kalaunan

- gregoriovbituinjr.


Biyernes, Setyembre 25, 2020

Dalhin mo ang basura mo

"Bring your trash with you when you leave" ang nasa karatula
ang basura mo'y di itatapon, dadalhin mo na
kaya ba ng dibdib mo ang ganitong disiplina?
na basura mo'y basura mo, dapat mong ibulsa

"Return packaging materials to the store of purchase."
ang bilin ba nilang ito sa palagay mo'y labis?
pinuntahan mo'y "garbage-free zone", di ka ba nainis?
di ba't kaygandang sariling basura'y iniimis?

tama bang basura mo'y sa bulsa muna isuksok?
ganitong gawi ba'y masisikmura mong malunok?
ihiwalay ang nabubulok sa di nabubulok
magsunog ng basura'y bawal, nakasusulasok

"Kung di mo kayang maglinis, huwag ka nang magdumi."
ang biling ito sa bayan at sarili'y may silbi
di ba't ang malinis na lugar ay nakawiwili?
"Tapat ko, linis ko" ay islogang dulot ay buti

- gregoriovbituinjr.

Paglalaro ng math games sa selpon

madalas, kaysarap maglaro ng math games sa selpon
lalo na't napagod sa ginawa buong maghapon
pahinga'y maglaro nito kaysa paglilimayon
nahasa ang utak, baka humusay pa paglaon

larong nagagamit ang kaalaman sa aldyebra
o dyometriya, mga sangay ng matematika
lalo na't mga numero'y lagi nating kasama
baka matuto ka pa ng samutsaring pormula

mayroong pabilisan ng adisyon at subtraksyon
may patalasan sa multiplikasyon at dibisyon
pormulang M.D.A.S. ay masusubok mo doon
sa mundo ng sipnayan ay tila ka naglimayon

sinong maysabing matematika'y nakakatakot
kung sa math games sa selpon ay natutong pumalaot
madali mo pang mabura't maiwasto ang sagot
ang saya-saya na, laro pa'y di nakakabagot

- gregoriovbituinjr.

Ginisang kamatis at hibe

madalas, upang makamura'y di na magkakarne
tulad ngayon, ginisa ko ang kamatis at hibe
lalo't kwarantina, walang kita, di mapakali
nagkasya man sa murang ulam, di ka magsisisi

kung may serbesa't alak lang, kaysarap na pulutan
habang bumabangka ka sa samutsaring kwentuhan
sa sarap ng luto, baka ngalan mo'y malimutan
haha, aba'y grabe, hibe't kamatis pa lang iyan

sa panahon ngayon, kailangang magtipid-tipid
magtanim-tanim din ng gulay sa pali-paligid
malay mo, masagip sa gutom ang iyong kapatid
at pamilya dahil nagsipag ka, di mo ba batid?

mag-ulam din ng hibe't kamatis paminsan-minsan
lalo na't tulad ko'y vegetarian at budgetarian
kung maiksi ang kumot, mamaluktot ka rin naman
saka umunat pag kinikita na'y kainaman

- gregoriovbituinjr.

Payong

tila dwende ang naroong nakasandal sa dingding
na marahil agad reaksyon mo sa biglang tingin
baka matakot ka agad pagkat mapamahiin
iyon pala'y payong lang kung lapitan mo't suriin

bakit kasi doon sa pader sinandal ang payong
nahintakutan tuloy yaong nakakita niyon
paumanhin kung natakot ka, amin iyang payong
basa iyan kanina't nilagay ko iyan doon

gayunman, sa matatalas at mapanuring mata
tanong agad: "Kaninong payong 'to? Pahiram muna."
malakas pa naman ang ulan, di siya nagdala
ng payong na magagamit pagtawid ng kalsada

kaya dapat maging mapanuri kahit nasaan
sinabi ng mata'y huwag agad paniwalaan
dapat may kongkretong pagsusuri sa kalagayan
upang malayo sa anupamang kapahamakan

- gregoriovbituinjr.

Huwebes, Setyembre 24, 2020

Talbos ng kamote't sardinas

sa bakuran sa umaga'y kaysarap ding mamitas
ng talbos ng kamoteng igigisa sa sardinas
ulam din itong sa kwarantina'y pagkaing ligtas
payat man ay nadarama ring ito'y pampalakas

sa sibuyas at bawang ito'y aking iginisa
o, kaybango ng bawang na nanuot sa sikmura
hanggang nilagay ang sardinas na dinurog ko na
at hinalo ang talbos, O, anong sarap ng lasa

hanggang maluto na ito't sa hapag na'y hinain
nilantakan din nila ang masarap kong lutuin
tanghalian iyon, sa linamnam ay nabusog din
sa sarap, pangalan ko'y tila nalimutan ko rin

habang kumakain ay aking napagninilayan
ang mga paruparong naglilibot sa lansangan
at sa puno ng gumamela'y nagkakatuwaan
tila kaytamis ng nektar doong masarap tikman

natapos ang aming kain, tiyan din ay nabundat
sa napagninilayan ay bakit napamulagat
habang nililikha ang mga tulang nadalumat
mula sa pintig ng puso, danas, at diwang mulat

- gregoriovbituinjr.

Sabong

ang mga manok naming alaga'y malalaki na
nakikipagsabong na sa mga kapatid nila
di man sila nagpapatayan, animo'y tupada
di ko naman maawat, may sariling buhay sila

sila'y tatlong buwang higit pa lamang nabubuhay
nasubaybayan ko sila mula itlog sa salay
hanggang maglabasan na ang labing-isang inakay
ngayon, malaki na silang animo'y nagsasanay

kung susuriin, iba ang buhay nila paglaon
at pag ginusto ng tao, sila na'y isasabong
buhay nila'y pagpupustahan ng mga sugarol
wala silang malay na buhay nila'y binabaon

inaalagaan sila upang sila'y kainin
iyon ang pakinabang nila sa daigdig natin
ngunit ang sugal na sabong ay inimbento man din
baka magkapera kung alaga'y papanalunin

- gregoriovbituinjr.

Miyerkules, Setyembre 23, 2020

Paglisan upang magpatuloy sa laban

nais ko mang umalis sa lugar na anong lungkot
narito't hungkag ang buhay, di dapat makalimot
na isang tibak na may tungkuling masalimuot
na dapat gampanan anuman ang pasikot-sikot

asawa ko'y di ko naman basta na lang iiwan
nang di kami nag-uusap, nang walang kumbinsihan
sa kilusan, may katapat iyong kaparusahan
pag nang-iwan ng asawa'y maiimbestigahan

may disiplinary action o D. A. sa akto ko
ilalapat pag napatunayang may sala ako
di ako makakatakas sa kuko ko't anino
lalo't tibak akong may adhikain at prinsipyo

kahit sa Katipunan, myembro'y di dapat mang-api
ng kapwa, lalo't asawa, o sinumang babae
na kung aalis ako, siya'y aking makumbinsi
lumuha man siya'y may pinag-usapan na kami

ako'y aktibistang di pansarili lang ang isip
kundi ang hustisya't karapatang pantao'y hagip
pagbabago ng sistema sa puso'y halukipkip
kaya pag nang-api ng kapwa'y di lubos malirip

ako'y aktibistang ayaw sa pagsasamantala
kaya dapat kong gawin ang wastong pagpapasiya
ito man ay danas, prinsipyo, ideyolohiya
habang tinataguyod ang panlipunang hustisya

minsan, upang magpatuloy, kailangang umalis 
upang maisakatuparan ang adhika't nais
upang kaaway ng uri'y tuluyan nang magahis
tupdin ang misyon ko, yaring buhay man ay ibuwis

pag naayos ang lahat, isasama ko sa lakbay
ang aking asawang tanging sinisinta sa buhay
habang nasa puso ang prinsipyo't adhikang taglay
sa lipunang itong dapat lamang baguhing tunay

- gregoriovbituinjr.

Sa danas ng dugo ko't diwa

kung nais nilang ako'y tuluyang mahiwalay na
doon sa kinaaaniban kong kilusang masa
tatanggapin kong mahiwalay sa tama ng bala
sa noo, doon sa pagitan ng dalawang mata

pagkat tibak akong sumumpang hanggang kamatayan
na tutuparin ang adhikain ng Katipunan
makabagong Kastila'y Pilipinong kababayan
makabagong Amer'kano'y mapang-aping gahaman

patuloy kong tatanganan ang prinsipyo't adhika
lipunang makatao'y itayo mula sa wala
makabagong Katipunero'y uring manggagawa
makabagong bayani'y ang hukbong mapagpalaya

ako'y makatang tinutula'y mga samutsari
iba't ibang paksang sa puso't diwa'y di mawari
dumudugo ang utak laban sa mapang-aglahi
upang magagap ng masang nagbabakasakali

magtatatlong dekada nang lingkod ng sambayanan
pangarap pa ring makitang magwawagi sa laban
magretiro sa misyong ito'y wala sa isipan
hanggang sa huling hininga, pagbaka'y karangalan

- gregoriovbituinjr.

Ang nasa loob

minsan, hayaan mong sabihin ko ang nasa loob
kaysa makitang aking ulo'y laging nakasubsob
dahil sa gawaing nasa puso, ako'y marubdob
minsan nga, pag umulan, sa iba'y makikisukob

nadarama ko ngayon ay kawalan, pagkahungkag
pag-eekobrik ko'y pagmumukmok, di mapanatag
nilabhan ay kaytagal matuyo, nababagabag
sa bawat tilamsik ng mantika'y di makasalag

pinupulikat dahil sagad sa buto ang lamig
kaya tuwing madaling araw, binti'y namimitig
habang nasa isip ang lamlam ng bawat mong titig
pati indayog ng tinig mo'y kaysarap marinig

ngiti ko'y masisilayan mo sa bawat umaga
nasa silong at ang sahig ay lilinisin muna
kukusutin, sasabunin ang naroong labada
magbabanlaw, maliligo, maghihilod tuwina

subalit pare-pareho na lang ang bawat araw
nais ko nang hilahin ang bawat gabing kaypanglaw
damit ko'y nais kong baligtarin, baka naligaw
sa matematikang sinusuri'y tila lumabnaw

narito nga't nasasaloob ko'y nais ilabas
habang pinagmamasdan ang gumapang na ilahas
tila baga may ibinubulong ang mga pantas
na dapat nang itayo ang isang lipunang patas

- gregoriovbituinjr.

Martes, Setyembre 22, 2020

Pag nahalal ka

pag binigyan ka ng pambihirang pagkakataon
na mahalal ng kasapian sa isang posisyon
huwag mo itong pabayaan, huwag maglimayon
kundi gampanan mong mabuti ang tungkuling iyon

mabuhay ka't nahalal ka sa posisyong iyan
tandang mayroon kang karapatan sa pamunuan
kinilala ng marami ang iyong kakayahan
lalo na't di ka paslit na basta aayaw na lang

pagtangan mo sa tungkulin ay iyong pagbutihin
ang posisyon mo'y pag-aralan, anong dapat gawin
kung may problema man, kolektibo itong lutasin
huwag basta kakalas dahil lang may suliranin

gago ka kung magre-resign ka lang, putanginamo
sana noong una pa'y di mo na tinanggap ito
sana noong una'y di ka na nagpahalal dito
maliban kung nadisgrasya't di makapagtrabaho

di basta-basta ang oportunidad na maboto
huwag mong balewalain ang desisyon ng tao
tinanggap mo na ang posisyon, pahalagahan mo
gampanan mong husay hanggang matapos ang termino

- gregoriovbituinjr.

Balintuna

Balintuna

noon at ngayon, may tinutumba dahil sa tokhang
maraming natutuwa sa ginagawa ng halang
ngunit nang minamahal na nila ang tumimbuwang
sila'y dagling napoot, buhay daw ay di ginalang

- gregoriovbituinjr.

Noon

noon nga'y sinisipat-sipat ko ang isang buko
habang nangangati nang kalabitin ang gatilyo
ngunit aba'y sayang naman ang pinupuntirya ko
baka may tubig pa yaong titighaw sa uhaw ko

noon, binubutingting ko't nililinis mabuti
ang loob ng kwarenta'y singko at mahabang riple
habang may kwarenta pesos na nilagang kamote
na kinukukot, huwag lamang uutot sa tabi

noon nga'y maraming nababalitang agaw-armas
na ginagamit marahil ng iba sa pag-utas
habang ako naman ay namimitas ng bayabas
tila mas masarap ang sinigwelas kaysa ubas

noon, hinihimas-himas ko yaong eskopeta
nakatingala sa langit, may dumaang kometa
dahil sa kamote, ako'y nagtungo sa kubeta
maya-maya'y uminom na rin ng isang tableta

- gregoriovbituinjr.

Ako'y kawal-mandirigma ng kilusang paggawa

ako'y kawal-mandirigma ng kilusang paggawa
sa isang kawal, una lagi'y tungkuling panata
tulad sa sundalo, una ang sinumpaang bansa
tungkulin ko'y dapat tupdin bilang mapagpalaya

kaya anong ginagawa ko sa malayong pook?
na sa kwarantina'y mag-ekobrik lang at magmukmok?
bilang kawal ng hukbong mapagpalaya'y kalahok
upang ilagay ang uring manggagawa sa tuktok

iyan sa higit dalawa't kalahating dekada
kong pagkilos kasama ang dukha, obrero't masa
misyon sa kauri'y mag-organisa't magdepensa
upang kamtin ng bayan ang panlipunang hustisya

kaya dapat gampanang husay ang aking tungkulin
balikan ang kolektibo't ang mithi'y sariwain
upang katungkulan ay tuluyan pang paghusayin
at pagdepensa sa aping masa'y tiyaking tupdin

- gregoriovbituinjr.

Bilang halal na sekretaryo heneral

nananatili pa akong sekretaryo heneral
pinunong mayorya ng kasapian ang naghalal
isa ring tungkulin ko ang pagiging paralegal
ngunit iniiwan ang pinamumunuan, hangal
tama ba para sa hinalal ang ganitong asal?

tatawanan ako pag ganito ang kaasalan
na sa aking pagkatao'y masamang marka naman
baka di na nila ako pa'y pagkatiwalaan
pagkat mismong tungkulin ko'y aking pinabayaan
pag ganito na, sa pagkatao ko'y kahihiyan

dahil ako'y halal, dapat ko lamang pangunahan
ang kasapian sa mga gawain, katungkulan,
isyu'y pag-usapan, misyon ay isakatuparan
ang tungkulin ko'y dapat tapat kong ginagampanan
ang prinsipyong tinanganan ay dapat panindigan

bagamat di ako nagpabaya sa ating dyaryo
dapat pa ring asikasuhin ang maraming kaso
kaya sa mga kasapi, ako'y hintayin ninyo
di umaatras sa nakaatang na tungkulin ko
gumagawa lang ng paraang makabalik ako

bilang inyong hinalal na sekretaryo heneral
at sa aking pinagsanayan bilang paralegal
kung di ko magagampanan ang tungkulin kong halal
dapat lang parusahan ako ng sanlibong buntal
pagkat di marapat tularan ang tulad kong hangal

- gregoriovbituinjr.

* Ang may-akda ang kasalukuyang sekretaryo heneral ng pambansang organisasyong Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML) mula Setyembre 2018, at kasalukuyang sekretaryo heneral din ng Ex-Political Detainees Initiative (XDI) na nahalan ng dalawang beses, Hulyo 2017, at Disyembre 2019). Siya ay sekretaryo naman ng history group na Kamalaysayan (Kaisahan sa Kamalayan sa Kasaysayan) mula 2017 hanggang kasalukuyan.

Lunes, Setyembre 21, 2020

Pagbalik sa dating ako

pinuntahan ko ang Baguio, walang bus sa terminal
nais kong umalis ngunit walang bus sa terminal
bakit nais ng tadhanang ako rito'y magtagal
pag nanatili pa rito'y baka magpatiwakal

puntahan lamang ito ng turistang namamasyal
kung di ka tagarito, baka di ka rin tumagal
iba ang wika, payapang-payapa, amoy banal
akong tambay ng Quiapo'y tila isang pusakal

bawal mag-kompyuter ang manunulat na tulad ko
sayang daw ang kuryente't wala rin daw sweldo rito
tingin pa'y pulos pesbuk lang daw imbes magtrabaho
pati pag-eekobrik ko sa silong pa'y punado

umagang gigising, maglalaba, maglalampaso
sa hapon, magsasaing, magluluto, magpiprito
sa gabi'y tinitiyak na malinis ang lababo
ginagawa ang dapat sa araw ko't gabi rito

subalit sadyang iba na ang aking pakiramdam
kaya nais ko na talagang dito'y magpaalam
pakitungo naman nila sa akin ay kay-inam
ngunit puso ko'y wala rito, ako'y nagdaramdam

nais kong bumalik sa lungsod, doon sa Angono,
Antipolo, Binangonan, Tanay, Quiapo, Tondo
upang magawa ang dati't mga plano kong libro
upang sarili'y manumbalik, ako'y maging ako

- gregoriovbituinjr.

Ako'y isang dalagang ina

ako'y isang dalagang ina, narito't tulala
kwento ko sana'y unawain habang lumuluha
sa gitna ng pagdurusa'y nabuntis akong bigla
pagkat tatlong lalaki noon yaong gumahasa

di ko malaman bakit iyon sa akin nangyari
bakit sa pagdurusa't ngitngit ako na'y sakbibi
sino bang sisisihin ko, ang akin bang sarili?
gayong di ako mababang lipad na kalapati

doon nga sa restoran kong pinagtatrabahuhan
ay maraming nanliligaw, mahirap at mayaman
may nabasted din ako, mayroong nagalit naman
hanggang may tumangay sa akin, ako'y piniringan

nagpipiglas ako subalit ako'y pinagsuntok
sa tiyan, ginahasa ako't tuluyang nalugmok
ang puri ko'y winasak ng mga hayok na hayok
sayang-saya pa silang sa loob ko'y nagpaputok

ilang araw at buwan ang lumipas ay buntis din
hanggang sa isilang ang batang di sana sa akin
wala akong magawa, pabayaan siya'y krimen
tanging nagawa'y sigaw: hustisya para sa akin!

- gregoriovbituinjr.

Pagtahan sa libingan

ang kinalalagyan ko ngayon ay isang libingan
payapang-payapa, pulos na lang katahimikan
isang palamunin at pabigat lang sa tahanan
dapat ko nang bumalik sa pagsisilbi sa bayan

nakakulong lang ako sa payapang sementeryo
kunwari na lang ang ngiti't tuwang nadarama ko
ang esensya ng buhay na hanap ko'y wala rito
lalo't tibak akong mayroong adhika't prinsipyo

para na lang ako ritong naaagnas na bangkay
pag tumagal pa rito'y baka na magpakamatay
ang kwarantinang ito sa utak ko'y sumisinsay
pinapalakol ang ulo kong di na mapalagay

kain, tulog, mag-ekobrik, palamunin, pabigat
walang karamay, walang kausap, sa kita'y salat
wala ring magpayo mula sa kolektibong mulat
baka di pa tapos ang taon, buhay ko'y masilat

bilang makatang tapat sa pagtula'y aking hiling
ilibing akong ang kasama'y Alagad ng Sining
sa sementeryo ng Angono nais kong malibing
dalawang Alagad ng Sining doon makapiling

- gregoriovbituinjr.

Ako'y parusahan kung nagtaksil

kahit magtinda ako rito ng kung anu-ano
hungkag ang buhay kahit dito makapagtrabaho
hungkag ang buhay dito, iyon ang nadarama ko
pagkat di na ako ang ako, oo, dating ako

tulad ko'y isang mandirigmang wala sa labanan
habang mga kasama'y nangangamatay sa laban
ramdam kong sa matinding digmaan ako'y nang-iwan
gayong dapat laban ay aking pinangungunahan

sekretaryo heneral? nang-iiwan ng kasama?
ang dapat sa mga tulad ko'y magpakamatay na!
sayang ang pakikibakang halos tatlong dekada
kung mauwi lang sa wala! ako ba'y inutil na?

dapat umuwi sa pinagsilbihang sambayanan
lalo't retirement sa tulad ko'y isang kaululan
di pa nananalo ang rebo'y agad kong iiwan?
sa ginawa kong ito, nais kong maparusahan!

pagkat di ako traydor, ayokong tawaging taksil
bala sa ulo'y sapat upang buhay ko'y makitil
ito ang kahilingan ko kung ako'y isang taksil
gawin akong halimbawa upang iba'y masupil

- gregoriovbituinjr.

Matagal na akong patay

matagal na akong patay, ngayon lang napagnilay
mula nang mapadpad sa lugar na ito na'y patay
di na ako ang dating ako noong nabubuhay
tila sa sementeryong tahimik na nakahimlay

patay na pala ako, ngayon ko lang napag-isip
kaya pala aking dibdib ay laging nagsisikip
sa anim na buwang lockdown, di ko lubos malirip
na narito pa rin akong tila nananaginip

ako pala'y patay na, ngayon nga'y napagtanto ko
di na ako ang ako pagkat kayraming nagbago
nasa isang lugar akong animo'y sementeryo
payapang-payapa, di nababagay sa tulad ko

lalo't ako'y aktibistang dapat nasa labanan
nag-oorganisa ng dukha't kapwa mamamayan
bakit ba ako napadpad sa payapang kulungan
kung tatagal pa rito'y isa itong kamatayan

di na ako ang ako kung dito'y mananatili
sa sementeryong buhay kong sadyang nakamumuhi
uuwi ako sa sambayanan, sa aking uri
at doon ay sumigla at mabuhay na mag-uli

- gregoriovbituinjr.

Linggo, Setyembre 20, 2020

Liham

Liham

sinta ko't aking katalamitam
natanggap mo ba ang aking liham
sa iyo'y nais kong ipaalam
ang tulang nilikha kong kay-inam

kung hindi pa'y bakit magdaramdam
ang pusong pagsinta'y di maparam
baka sa koreo pa'y nabalam
ngunit ako'y walang agam-agam

sana sa koreo'y di masamsam
sino bang sa tula ko'y kakamkam
nagmamakata kahit di paham
sana tula ko'y di mauuyam

tula'y tunghayan mo'y aking asam
tulang pag binasa'y kaylinamnam
tulang sa tamis ay nilalanggam
kung mainit man ay maligamgam

- gregoriovbituinjr.

Basura

Basura

masdan mo't kayrami pa ring nagtatapon sa kalye
wala bang naninita kaya sila'y nawiwili?
kung di mo kayang maglinis, huwag ka nang magdumi
di ba't ganitong panuntunan ay napakasimple?

itapon mo ang basura mo sa tamang tapunan
ibulsa muna kung walang makitang basurahan
di ba't ang mundo o bansang ito'y ating tahanan?
bakit mo naaatim na tahanan mo'y dumihan?

bakit simpleng disiplina'y di mo pa rin magawa
para kang dagang anong saya nang wala ang pusa
subukan mo kayang maging magandang halimbawa
na mga basura mo'y binubukod mo pang tama

ang nabubulok sa hindi'y iyong paghiwalayin
maeekobrik mo pa ang plastik na iipunin
ang papel ay maaaring ibenta't kikita rin
nabubulok ay ibaon sa lupa't pataba rin

iresiklo mo ang basurang kayang maresiklo
may karatula pa ngang "Basura mo, linisin mo!"
at mayroon ding paalalang "Tapat ko, linis ko!"
mga simpleng payo lamang ito't kayang kaya mo

- gregoriovbituinjr.

Sabado, Setyembre 19, 2020

Pagpupugay sa kapwa organisador

ako'y isang organisador saanman mapadpad
itinataguyod ang layon at sistemang hangad
sa misyong ito'y dapat may tikas at abilidad
prinsipyong yakap mo sa masa'y iyong ilalahad

ikinakampanya'y isang makataong lipunan
kung saan walang pagsasamantala't kaapihan
inaalam ang mga problema't isyu ng bayan
kongkretong pagsusuri sa kongkretong kalagayan

hangarin ng organisador ay pagkakaisa
at pagkapitbisig ng di lang isa o dalawa
kundi ng libu-libo, kundi man ng milyong masa
upang tuluyang baguhin ang bulok na sistema

yakap niya ang prinsipyo ng uring manggagawa
at tungkulin nito bilang hukbong mapagpalaya
alay ng organisador ang buhay, puso't diwa
tungo sa pagdurog sa mga ganid na kuhila

mabuhay kayong mga organisador ng bayan
nagsasakripisyo sa adhikang may katuturan
kumikilos upang bulok na sistema'y palitan
at makamit ng bayan ang hustisyang panlipunan

- gregoriovbituinjr.

Pagkaburyong

dahil sa kwarantina'y para akong nakakulong
nadarama lagi'y pagkainis at pagkaburyong
ang nais ko na'y makalaya sa kulungang iyon
baka di kayanin, magpatiwakal lang paglaon

walang trabaho, walang kita, isang palamunin
ayokong maging pabigat lang, sarili'y lupigin
di sapat ang ekobrik at Taliba kong tungkulin
sa lugar na kinasadlakang tila dayuhan din

dapat salita sa lugar na ito'y kabisado
dahil pagtatawanan ka pag di mo alam ito
dahil sa wika'y di ako matanggap sa trabaho
gayong kahit mabigat, trabaho'y papasukin ko

sa lugar na ito'y kayang makipagsapalaran
ang di ko kaya'y maturingang isang pabigat lang
kaya mga susunod kong hakbang ay pag-isipan
magtagal pa rito, magbakasakali, lumisan?

upang di tuluyang mabaliw, dapat nang magpasya
lalayo ako sa lugar na di ako kilala
na kinapadparan ko dahil sa aking asawa
ayokong maging pabigat, lalo't dama na'y dusa

madalas nga'y di na ako kakain ng hapunan
sapat na ang kaunting almusal at tanghalian
sa gabi'y huhugasan ang kaldero't pinagkainan
upang ang pagiging pabigat ay di maramdaman

pagtula-tula ko'y sapilitan na lang, di sapat
dahil buryong na ako, palamunin pa't pabigat
di na kaya ng utak kong tumagal ditong sukat
baka magpatiwakal lang, di na makayang lahat

- gregoriovbituinjr.

PS.
di ko naman iiwan ang aking mutyang asawa
sakaling umalis at sa dating lungsod pumunta
pag maayos na ang lagay ko'y kukunin ko siya
nang sa lugar kong pinuntahan, muling magkasama

Bakit dapat malinis at tuyo ang ekobrik?

Bakit dapat malinis at tuyo ang ekobrik?

natirang sarsa sa balutang plastik ay kaytindi
kaya hugasan at tanggalin ang basurang kayrami
at patuyuin itong nalutan ng ispageti
upang iekobrik, ito ang aking sinasabi

imbes itapon sa basura'y gupit-gupitin
ang malinis at tuyong plastik nating sisiksikin
sa boteng plastik na dapat tuyo't malinis man din
bakit dapat tuyo't malinis? aking sasagutin

kung may tira-tirang kanin, latak, amag o sarsa
doon sa ekobrik, may mabubuhay na bakterya
paano kung ekobrik ay ginawang istraktura
tulad halimbawa'y plano nating silyang panlaba

ekobrik mo'y gawing brick na sadyang patitigasin
pulos plastik ang laman, walang bato o buhangin
upang maging silya, pitong ekobrik pagdikitin
ng silicon sealant na sa dugtungan, kaytibay din

kung may bakterya, silya mo'y madaling masisira
unti-unti nilang sisirain ang iyong gawa
baka sa paglalaba mo'y mabigatan, magiba
masasaktan ka o kaya'y pag naupo ang bata

kung di man silya o lamesa ang iyong gagawin
kundi ipandidispley mo lamang sa iyong hardin
basa't maruming plastik ay maieekobrik din
kaya depende sa plano saan mo gagamitin

- gregoriovbituinjr.

Biyernes, Setyembre 18, 2020

Huwag mag-lie low! Tuloy ang laban!

"Huwag mag-lie low! Tuloy ang laban!" lagi kong sabi
sa mga kasama at bilin na rin sa sarili
di pa tapos ang pakikibaka sa mga imbi
di pa nabago ang sistema't marami pang api

sa salitang "lie-low", iniba ko ang kahulugan
di lang ito pagtigil sa pagsisilbi sa bayan
dahil may bagong buhay na't pinagkaabalahan
lie low na'y huling pugto ng hininga, kamatayan

kaya lie low ay wala sa aking bokabularyo
na tingin ko na'y kamatayan ang katumbas nito
titigil sa pagkilos gayong di pa nananalo?
titigil sa pagkilos? nasaan na ang prinsipyo?

magreretiro lang ako sa araw na mamatay
magla-lie low lang ako pag napugto na ang buhay
patuloy akong kikilos hanggang kamtin ang pakay
simpleng tibak man ako'y makikibaka pang tunay

- gregoriovbituinjr.

Ang Libog, Albay pala noon ay hindi ang Libon, Albay ngayon

ANG LIBOG, ALBAY PALA NOON AY HINDI ANG LIBON, ALBAY NGAYON
Maikling sanaysay ni Gregorio V. Bituin Jr.

Para akong nabunutan ng tinik, dahil natagpuan ko ang isang bagay na dapat mabatid sa kasaysayan, dahil sinabihan ako ng mali noon, na ngayon ay tama pala. Sa saliksik ko noon na pinamagatan kong "Ang limang anak ni Gat Andres Bonifacio", ay nabanggit ko ang Libog, Albay, na sinipi ko para sa artikulo.

Ayon sa pahina 4 ng aklat na "Si Andres Bonifacio at ang Himagsikan", ni Jose P. Santos, "Noong 1894 o 1895, si Andres Bonifacio ay nagtungo sa Libog, Albay, kasama ang mananaysay na Amerikanong si John Foreman na isa sa kanyang matalik na kaibigan at kapalagayang loob. Sinasabi ni Dr. Jose P. Bantug na siya kong pinagkakautangan ng mga ulat na ito, na si Andres Bonifacio ay nagkaroon doon ng kasintahan na nagngangalang Genoveva Bololoy at dito'y nagkaroon siya ng isang anak na babae na pinanganlang Francisca."

Nagtungo si Bonifacio sa Libog, Albay, at hindi sa Libon, Albay. Dahil naisulat ko ang Libog, may nagkomento sa facebook ng ganito, "Tanga! Libon, hindi Libog." Kaya agad ko iyong pinalitan ng Libon, at binura ang komentong iyon. Tulad ko, hindi rin niya alam na may Libog, Albay pala noong panahon ni Bonifacio. Ilang buwan nang nakalipas, hanggang sa aking pagbabasa ay nakita kong talaga palang may Libog, Albay, na kaiba sa Libon, Albay. Nilitratuhan ko iyon bilang patunay.

Sa Codebook ng 2020 Census of Population and Housing, na gamit ni misis ngayon bilang isa sa census area supervisor ng PSA (Philippine Statistics Authority), nakatala sa pahina 14 nito, sa ilalim ng lalawigan ng Albay ang mga bayang LIBON at SANTO DOMINGO (LIBOG). Doon ko napagtanto na tama pala ang nakasulat sa aklat ni Santos tungkol sa ulat niya kay Bonifacio, at hindi iyon typographical error o kamalian sa pagtipa sa makinilya. Nagtungo si Bonifacio sa Libog, Albay, na ngayon ay Santo Domingo na, at hindi sa Libon, Albay.

Nagsaliksik pa ako. Ayon sa Wikipedia, "The town of Santo Domingo was originally named Libog. Albay historians say that there were a number of stories on the origin of the name Libog. One version is that libog was derived from the Bikol word labog meaning "unclear water" for there was a time when no potable water was available in the locality. Another has it that the town might have been called after labog (jellyfish), which abound in its coastal water. Libod (behind) is another version because the town’s position is behind the straight road from Legazpi to Tabaco across Basud to Santa Misericordia."

Kaya sa Libog, Albay nagtungo noon si Bonifacio, at hindi sa Libon, Albay, na kilala natin ngayon. At marahil ay sa bayan ng Santo Domingo matatagpuan ang mga apo ni Bonifacio kay Genoveva Bololoy, at hindi sa Libon.

Sa puntong ito, aayusin ko't iwawasto na rin ang nauna kong naisulat sa artikulo kong nabanggit.

Taospusong pasasalamat sa misis kong si Liberty at sa PSA sa saliksik na ito, at talagang malaking tulong ito sa pagwawasto ng ilang detalye sa kasaysayan ng ating bayan. Mabuhay kayo!

Pinaghalawan:
aklat na "Si Andres Bonifacio at ang Himagsikan" ni Jose P. Santos, nalimbag noong 1935
ang Codebook ng 2020 Census of Population and Housing ng Philippine Statistics Authority (PSA)
http://mgakatipunero.blogspot.com/2019/12/ang-limang-anak-ni-gat-andres-bonifacio.html
https://en.wikipedia.org/wiki/Santo_Domingo,_Albay





Huwebes, Setyembre 17, 2020

Mga hagip sa balintataw

minsan, di mo mapagtanto ano bang dapat gawin
pagkat kung anu-ano ang mga alalahanin
ang sumagasa sa diwang di kayang sawatain
ng sinumang anyubog na nais akong bakbakin

animo'y may karibal sa inaasam kong mutya
at naroong nagluluksuhan sa aking haraya
tigib ng pagsuyong hinarana ko ang diwata
ngunit may iba ngang pinupukol ako ng kutya

kaya iniisip ko na lang gumawa ng wasto
upang wala namang makaaway kahit na sino
lalo't itinataguyod ko'y pagpapakatao
at pagtayo ng sistemang tunay ang pagbabago

tatag ko'y hinango sa Kartilya ng Katipunan
at halimbawa rin ng dakilang kabayanihan
ng mga bayaning ang dugo'y tumigis sa bayan
dahil ipinaglaban ang tunay na kalayaan

- gregoriovbituinjr.

Ang tindig ng tibak-kalikasan

kung ako ba'y basurero'y may kaibigang tunay?
o pandidirihan ang tulad kong animo'y bangkay?
wala na bang dangal kung sa kalikasan inalay?
ang iwing buhay pagkat dito na nagpakahusay?

nag-isip ako ng rason sa aking ginagawi
na magkalat ng basura'y mali't nakamumuhi
environmental activism ang tanim kong binhi
sa puso't diwa ng kababayan at di kalahi

maraming tulad ko saanmang panig ng daigdig
at sa kanila ako'y nakikipagkapitbisig
di man sila kaibigan, kakilala, kaniig
ngunit sa misyon at prinsipyo, sila'y kapanalig

"Walang Planet B!", daigdig natin ay alagaan
"Walang Planet B!" ang tindig ng tibak-kalikasan
environmental activism ang paninindigan
para sa kasalukuyan at sa kinabukasan

- gregoriovbituinjr.

Hibik ng makatang magbabasura

bagamat ngayon ako'y lagalag na basurero
habang nasa kwarantinang walang kita't trabaho
naggugupit ng plastik upang iekobrik ito
nagsisipag pa gayong wala namang pera rito

bagamat abala rin sa iba pang ginagawa
tulad ng pag-atupag sa pahayagang Taliba
na dalawang beses isang buwan nalalathala
pagkat sa pagsusulat naroon ang puso't diwa

gagawa ng tula, kwento, sanaysay, at ekobrik
sipag ko'y kita nilang araw-gabi nagsisiksik
sa boteng plastik ng pinaggupit-gupit kong plastik
na ang tanging pahinga'y ang pagtangan sa panitik

ganyan ang buhay nitong makatang magbabasura
kaya laging abala sa panahong kwarantina
kung makakawala lang sa lockdown ay gagawin na
at nang makahanap naman ng trabaho pang iba

magkatrabaho sana ang basurerong lagalag
trabahong may sahod upang sa pamilya'y may ambag
datapwat ngayon ay sa ekobrik pa nagsisipag
at sa kwaderno'y nagsusulat, di pa rin panatag

- gregoriovbituinjr.

Miyerkules, Setyembre 16, 2020

Madaling araw naga-upload ng akda sa blog

malakas kasi ang wi-fi tuwing madaling araw
kaya pinipilit gumising kahit na maginaw
titipain na lang ang akdang sinulat sa araw
sa aking kwadernong lagakan ng tula't pananaw

kailangang ilagay sa blog upang di mawala
ang katha kung halimbawang kompyuter ay masira
upang maibahagi na rin sa kapwa ang akda
na nakatha habang sa langit ay nakatunganga

isinusulat ko na ang parirala't taludtod
na nahahagilap sa mga patak sa alulod
habang may nginunguyang pampatibay din ng tuhod
kahit na sa kaeekobrik, nadarama'y pagod

ganyan talaga ang buhay niring makatang tibak
nagninilay upang maghimagsik ang hinahamak
na dukha't manggagawang gumagapang na sa lusak
sa panahon ng pandemyang ang gutom na'y palasak

- gregoriovbituinjr.

Pagninilay sa madaling araw

maraming nasayang na panahon kung ninilayin
sana'y nakatapos ako ng maraming sulatin
madaling araw kadalasang nagsusulat man din
pagkat sa buong maghapon ay may ibang gawain

di makapagtipa sa kompyuter kundi gabi lang
o sa madaling araw na ako'y gigising naman
ngunit sulit ang umaga't may kwadernong sulatan
doon ko tinatala ang anumang karanasan

baka masabon ding pulos kompyuter ang kaharap
gayong wala raw kita roon, pera ang hagilap
dagdag gastos pa sa kuryente gayong naghihirap
walang trabaho, walang ambag na kanilang hanap

ganyan ang pakiramdam sa panahong kwarantina
umaga'y mag-eekobrik ng plastik na basura
sa hapon, magsusulat, haharapin ang labada
alas-syete o alas otso ng gabi'y tulog na

gigising ng alas-dose ng gabi't magtitipa
sa kompyuter, tutulog ng alauna, simula
muli ng alas tres o alas kwatro ng inaakda
hanggang mag-umaga na saka lalabas ng lungga

gayunman, dapat igalang ang kanilang pananaw
gagawin ko na lang ang akda sa madaling araw
mahalaga'y may kinakatha kahit na maginaw
malakas pa naman ako't kaya ko pang gumalaw

- gregoriovbituinjr.

Martes, Setyembre 15, 2020

Makakalikasang misyon ang pageekobrik

parami ng parami ang mga basurang plastik
wala bang katapusan ang paglalambing ng lintik
kaya ako'y patuloy pa rin sa pageekobrik
di rin ito matatapos hangga't may isisiksik

di dapat natitigil kaya dapat may gumawa
lalo't pagsagip sa kalikasan yaring adhika
kayhirap ding mag-ekobrik, baka di ka matuwa
ang misyong ito'y dapat nasa iyong puso't diwa

ang pag-eekobrik ko'y di pampalipas-oras lang
ayoko kasing pulos salita ng salita lang
nais kong makitang may ginawa't pinagpawisan
may produktong ekobrik na sadyang pinagsikapan

plastik lang iyan, basura, bakit mo iniipon
tanong ng isa sa kabaliwan ko raw na iyon
ngunit kung sa laot, mga plastik na'y nilalamon
mabuting na-eekobrik, ito na'y aking misyon

- gregoriovbituinjr.

Nagkalintog dahil sa gunting

madalas ding kasama ang lintog sa sakripisyo
dahil sa pagkadikit ng gunting sa daliri ko
habang nageekobrik, gupit doon, gupit dito
upang nagupit sa bote'y maisiksik ng todo

maglintog man sa daliri'y patuloy sa paggawa
na para sa kalikasan animo'y mandirigma
na sa labanan anumang sugat ay balewala
nasa gitna man ng sagupaang di humuhupa

tumalima agad nang kalikasan na'y humibik
mga isda raw sa laot, kinakain na'y plastik
kanal na'y nagbabara't lansangan na'y nagpuputik
kaya heto't kinakampanyang tayo'y magekobrik

magkalipak man sa palad sa pag-ekobrik niyon
magkalintog man sa daliri sa gawaing iyon
balewala ang sugat basta't makamit ang layon
na para sa kalikasan ay gagawin ang misyon

- gregoriovbituinjr.

lintog - tagalog-Batangas sa paltos
lipak - tagalog-Batangas sa kalyo

Ilang tanaga sa pagkilos

1
paano maghimagsik
laban sa laksang switik
dukha'y dapat umimik
huwag patumpik-tumpik
2
sabik ang lumaban
itaob ang gahaman
palitan ang lipunan
at magsilbi sa bayan
3
panlipunang hustisya
ang pangarap tuwina
kaya nakikibaka
para sa dukha't masa
4
mabuhay ang obrero
nakibakang totoo
misyon ay sosyalismo
para sa ating mundo
5
halina't magsikilos
mga kapwa hikahos
at palayaing lubos
ang bayang binusabos
6
babae'y minamahal
di dapat binubuntal
di dapat sinasakal
ng taong nagmamahal
7
pag dukha’y hinahamak
ay gawaing di tumpak
pag ang lider ay tunggak
ay dapat lang ibagsak

- gregoriovbituinjr.

tanaga - katutubong tulang may pitong pantig bawat taludtod

* Unang nalathala sa pahayagang Taliba ng Maralita, ang opisyal na publikasyon ng pambansang samahang Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML), isyu ng Setyembre 1-15, 2020, pahina 20

Lunes, Setyembre 14, 2020

Pagsama sa petisyon

Pagsama sa petisyon

isang karangalan ang makasama sa petisyon
laban sa Anti-Terror Act na sadyang lumalamon
sa karapatan at dignidad ng bayang hinamon
animo'y balaraw itong sa likod nakabaon

buhay at dangal ay itinaya, naninindigan
nang tayo'y magkaroon ng makataong lipunan
sa batas kasi'y pag lumaban sa pamahalaan
kahit hindi terorista'y tiyak aakusahan

pag nagrali ka para sa karapatang pantao
pag nagpahayag ng saloobin sa gobyerno
pag may taliwas ka mang opinyon o kuro-kuro
baka hulihin ka't kalaban ang turing sa iyo

lipunang makatao'y hangad kaya aktibista
lumalaban sa mapang-api't mapagsamantala
kakampi'y manggagawa't dukha, karaniwang masa
nakikibaka para sa panlipunang hustisya

kasapi ng United Against Torture Coalition
hangad kong minsan ay maidepensa ang petisyon
sa korte, at magpapaliwanag ng mahinahon
at husgado'y makumbinsi sa katumpakan niyon

maraming salamat sa pagkakataong binigay
ako'y naritong sa mga kasama'y nagpupugay
karapatang pantao'y ipinaglalabang tunay
sana'y makamit din natin ang asam na tagumpay

- gregoriovbituinjr.

Pinaghalawan ng ulat:
https://rappler.com/nation/petition-vs-anti-terror-law-prolonged-detention-could-enable-torture
https://magph.org/news/anti-terror-law-will-make-torture-a-new-normal-uatc-statement-on-the-anti-terror-bill

Pagpupugay sa ika-27 anibersaryo ng BMP

Pagpupugay sa ika-27 anibersaryo ng BMP

ako'y nagpupugay sa mga kasaping obrero,
kasaping samahan, staff, at pamunuan nito
ng ating Bukluran ng Manggagawang Pilipino
sa pangdalawampu't pito nitong anibersaryo

nakikibakang tunay bilang uring manggagawa
marubdob ang misyon bilang hukbong mapagpalaya
sadyang matatag sa pagharap sa anumang sigwa
lalo na't bulok na sistema ang sinasagupa

pangarap itayo'y isang makataong lipunan
nilalabanan ang mapagsamantala't gahaman
nakikibaka para sa hustisyang panlipunan
hangad ay pantay na kalagayan sa daigdigan

ninanasa'y isang lipunang walang mga uri
wala ring elitista, asendero't naghahari
isang lipunang walang pribadong pagmamay-ari
magkasangga ang manggagawa, anuman ang lahi

kaya hanggang kamatayan, ako'y inyong kakampi
lalo't kayo'y kasangga ko sa labanang kayrami
di pagagapi, kalagayan man ay anong tindi
tuloy ang laban, sa pakikibaka'y magpursigi

ako'y taaskamao't taospusong nagpupugay
sa B.M.P. na sosyalistang lipunan ang pakay
mabuhay ang B.M.P., mabuhay kayo! mabuhay!
magkapitbisig, ipagwagi ang layuning tunay!

- gregoriovbituinjr.
09.14.2020

Linggo, Setyembre 13, 2020

Dedikasyon sa palaisipan

sa palaisipan ko'y may dedikasyon si misis
aba'y kanya palang batid ang libangan kong nais
heto't sumasagot, nawala ang buryong at inis
dahil sa munting regalong ikinatuwang labis

walang ma-download na palaisipan sa internet
na libangan sanang lalaruing paulit-ulit
pulos sudoku't math games ang sinasagutang pilit
na na-download sa selpon, tila nasa pagsusulit

lagi kasing nag-iisip, nakakunot ang noo
sinusulat kasi'y nobelang nasa diwang ito
di pa maisulat sa papel, nagmumuning todo
magsagot ng palaisipan, mag-relaks din tayo

may dedikasyon sa palaisipan at pamilya
sinasagutan ang katanungan ng bawat isa
upang makaraos pa rin sa buhay sa tuwina
magkunot man minsan ng noo, sa puso'y may saya

salamat sa palaisipang bigay ng aking ex
habang kumakatha ng tulang ginagawa sa text
matapos ang gawang mabigat, magpa-petiks-petiks
at sagutin itong palaisipang bigay ni ex

- gregoriovbituinjr.

* ex means ex-girlfriend
* palaisipan - crossword puzzles in Filipino

Pag-iipon ng balutan ng tabletas

oo, iniipon ko ang balutan ng tabletas
isasama sa plastik na gugupitin ko bukas
oo, tama ka, sa ekobrik nga'y di ito ligtas
ipapasok sa boteng plastik, ekobrik ang labas

kayraming balutan ng tabletas na nakita ko
may gamot sa sakit at may bitamina rin dito
sayang kung ibasura lang, plastik din naman ito
sa ekobrik isama pag ginupit ko nang todo

tabletas nga ang iniinom ng mga maysakit
na nais malunasan ang katawang nagigipit
nais gumaling, kontrahin ang sakit na kaylupit
iinom sa tamang oras nang gumaling ding pilit

habang ako naman ay iipunin ang balutan
ng tabletas bago pa mapunta sa basurahan
sabi lang sa kanilang ako'y may paggagamitan
iyon pala ito'y ieekobrik kong tuluyan

- gregoriovbituinjr.